De nederige klusjas en de vrouw die zomaar is
Afgelopen week was schrijver Heleen van Royen te gast in de podcast Met Groenteman in de kast waarin ze terugblikt op haar schrijverschap. Tegen het einde van de aflevering zegt van Royen: “Het leven is nog maar zo weinig fysiek, door het internet of deze tijd alleen al. We moeten 1,5 meter afstand houden, al sinds maart! Fysiek contact is een schaars goed geworden en we vergeten soms dat we een lichaam hebben.” Niet dat ze die 1,5 meter niet begrijpt, maar toch ziet ze het als haar missie ons eraan te herinneren dat we niet alleen een geest hebben.
Galerie Fons Welters opende afgelopen maand de deuren voor twee verschillende exposities. Die deuren zijn nu helaas weer gesloten, maar openen weer zodra het kan. De twee tentoonstellingen lijken de noodkreet van Van Royen te beantwoorden. In de eerste ruimte is de show Georgics (How to style a chore coat) van Tenant of Culture (Hendrickje Schimmel) te zien. De tweede ruimte laat werk zien van kunstenaar Femmy Otten met de expositie One tear at the time. De twee kunstenaars reageren met het werk op de relatie tussen tijd, geschiedenis en het lichaam.
Tenant of Culture (Hendrickje Schimmel) werkt met afgedankte en tweedehands kledingstukken waarop sporen van tijd en gebruik aanwezig zijn. Vlekken, gemorste vloeistoffen, modder of kledingscheuren zijn normaal gesproken elementen die de waarde van een kledingstuk zouden verminderen, maar in het werk van Tenant of Culture zijn deze gebruikssporen belangrijke visuele kenmerken.
De titel van de show Georgics (How to style a chore coat) is afgeleid van het gedicht de Georgica van de oude Romeinse dichter Vergilius (70 v.Chr. – 19 v.CHr.). Het gedicht gaat over de agrarische tijd en is een lofzang over landarbeid en het eenvoudige buitenleven.
Deze plezierige en sociaal progressieve tijd die in het gedicht beschreven wordt is het startpunt van het proces van Tenant of Culture. In haar tentoonstelling onderzoekt ze de huidige modetrends op het gebied van werkkleding en de romantisering van arbeid en het plattelandsleven.
Op de grond staan sculpturale schoenen en de wanden vullen zich met jassen en objecten gemaakt van kledingstukken. In de ruimte hangen twee grote doeken van stugge stof. De doeken dienen als canvas waar stukken van een gedeconstrueerde overal op gestikt zijn. Door de kledingstukken uit elkaar te halen en te ontrafelen, onderzoekt Tenant of Culture de werkkleding en haar geschiedenis. Het derde werk is een werkjas gemaakt van gerecyclede witte sneakers. De mouwen van de jas zitten vol met doffe, zwarte vlekken. Door het zichtbaar maken van slijtage weet ik als kijker dat de mouwen een verleden hebben, dat ze ooit in een andere context hebben bestaan. In de drie werken: How to Style a Chore Coat onderzoekt Tenant of Culture de bredere trend van werkkleding.
De klusjas communiceert een soort nederigheid, een verlangen naar eenvoud en identificatie met de landelijke arbeidersklasse. De geschiedenis van deze jas is divers en doet de grenzen vervagen tussen luxe en noodzaak, pastorale nostalgie en modernistische ideeën over vooruitgang. 1
De schoen is een terugkerende vorm in haar werk. Het paar arbeidsschoenen in de galerie is gemaakt van het bijzondere materiaal jesmonite, gerecyclede schoenstrips en textiel. Ik lees dat de kunstenaar geïnteresseerd is in de sociaaleconomische relatie van de productie, distributie en consumptie van een kledingstuk, in dit geval de schoen dus. In de doorsneden van de schoen zie ik de diverse materialen en zo is dus ook de arbeidsintensiviteit terug te zien. Hierdoor refereert deze werkschoen met allerlei lagen materiaal terug naar zijn oorsprong.
De tweede ruimte van de galerie vult zich met het werk van Femmy Otten. Aan de muren hangen in het oog springende olieverfschilderijen en lichamelijke sculpturen van hout of gips. In het midden van de ruimte is er een verhoging waar het werk One tear at the time te zien is. Het is een zwangere vrouw van hout die naakt op haar zij ligt. Op haar voet balanceert ze een gezicht met geslachtsdelen. Dit vruchtbaarheidsbeeld vormt de kern van de tentoonstelling.
Mijn sculptuur gaat in wezen over een ontzettend onderbelicht, precair thema van deze tijd: de vrouw die zomaar is. Het werk is tegelijkertijd sterk verbonden met mijn eigen leven; al mijn werken zou je simpelweg als zelfportretten kunnen beschouwen. 2
Haar show lijkt over tijd te gaan. De titel One tear at the time vangt de fragiele verhouding tussen het loslaten en het vasthouden van een moment. Otten werkt daarom graag met hout. Het levendige materiaal draagt de tijd die in het proces van het werk zit. Onbewerkt hout is hard en ruig maar kan door tijd en aandacht zacht worden. De tedere vormen van het lichaam die in het weerbare materiaal door haar zijn gecreëerd, maken de sculpturen tastbaar.
Het olieverfschilderij Rainbow Woman verwijst naar de vrouwelijke vagina. De lichte pastelkleuren van de amandelvorm op het schilderij zijn de kern van het schilderij. De omringde geschilderde stoffen hebben diverse kleuren en patronen. De verschillende geplooide doeken lijken te staan voor de diversiteit en gelaagdheid van de vrouw. Ongemak en schaamte zijn onderwerpen waar Otten graag vanuit werkt. In haar schilderijen van naakte figuren, en sculpturen waar lichaam-en geslachtsdelen samen smelten onderzoekt Otten fluïditeit van een identiteit.
De twee afzonderlijke tentoonstellingen Georgics (How to style a chore coat) en One tear at the time voelen aan als een reis door de tijd. Beide kunstenaars nemen je mee in hun hedendaagse onderzoek naar het verleden en reageren in hun materiaal. Het werk van Tenant of Culture gaat over verlangen naar een ambachtelijke tijd, wat in het werk van Otten de methodiek is. Ik ontkom niet aan het gevoel dat de twee ruimtes elkaar aanvullen. Het onzichtbare lichaam in het werk van Tenant of Culture wordt subtiel en naakt weergegeven in de schilderingen en sculpturen van Otten.
1. Interview van Kate Wong met Tenant of Culture, Fons Welters
2. Interview van Charlotte Crevits met Femmy Otten, Fons Welters
Ook adverteren op mistermotley.nl ? Stuur dan een mail naar advertenties@mistermotley.nl