De mens als een rib uit het lijf – De aard van Arte Colder

In zijn atelier valt het oog onmiddellijk op knipsels en afbeeldingen die aandacht vragen voor de meest uiteenlopende vormen van geslachtelijke identiteit. Ontegenzeggelijk is met name de laatst vijf à tien jaar steeds meer belangstelling gekomen voor mensen die in de tussengebieden van het mannelijke en het vrouwelijke bewegen. Meer en meer worden de gekende dualiteiten tussen man en vrouw verlaten ten gunste van allerlei variaties daartussen. Eenduidigheid en tweeledigheid zijn niet langer geldig in het begrip van het mensbeeld. Dat is nooit zo geweest in feite, maar in de maatschappelijke indeling van de samenleving is de scheidslijn tussen wat als normaal en abnormaal wordt beschouwd nog wel scherp getrokken. Er is een heersende norm en alles wat daarbuiten valt wordt geacht vanuit het eigen aanpassingsvermogen daarbij aansluiting te zoeken. Al zijn er ook maatschappelijk aanvaarde domeinen die het gekoesterde beeld van typisch mannelijk of vrouwelijk juist ontkennen, zoals de popmuziek en de haute couture. Arte Colder houdt zich intensief met die sociale verstandhoudingen bezig: de bestaande norm, de geaccepteerde variaties daarop en de veroordeelde afwijkingen daarvan.

In het dagelijkse leven stuit hij als man nog wel eens op onbegrip als het gaat om eigenschappen die als onmannelijk worden beschouwd. Dat hij als heteroseksuele man met een masculiene uitstraling geen auto rijdt, wekt bijvoorbeeld verbazing. Dat staat haaks op het beeld van de macho, maar Colder merkte tijdens rijlessen dat hij er niets mee heeft. Zijn sensitieve natuur maakt dat hij zich zeer bewust is van tal van vrouwelijke trekken in zijn karakter en gedrag en hij is ermee opgehouden die te verbergen. 
Dat helpt hem om uit een depressie te komen die hem overvalt enige tijd na het afsluiten van zijn masterstudie als beeldend kunstenaar in 2012 aan de AKV St. Joost in ’s-Hertogenbosch, tien jaar nadat hij als zeventienjarige zijn bachelor studie beeldende kunst aan de academie in Breda is begonnen. 

De wereld van de beeldende kunst wenkt. Hij wordt uitgenodigd voor een master opleiding aan het Frank Mohr Institiuut in Groningen als zijn eindexamenwerk de kunsttijdschriften haalt. Hij besluit er niet op in te gaan, maar eerst zijn prille kunstenaarschap in een maatschappelijke context op de proef te stellen. Het vakantie- en weekendwerk bij een natuurvoedingswinkel wordt een vaste baan en de resterende tijd besteedt hij aan zijn beeldende kunst.
Na twee jaar staat hij voor de keuze: een veelbelovende carrière in het bedrijfsleven, of zichzelf verder ontwikkelen als kunstenaar. Colder kiest met zijn hart. Hij neemt een andere, minder tijdrovende bijbaan en stort zich op het kunstenaarschap dat hij tijdens zijn masterstudie verdiept. In de periode daarna raakt hij tijdelijk verwikkeld in een identiteitscrisis die zijn huidige werk heeft gevormd. De totale overgave aan het kunstenaarschap doet hem die te boven komen, in het bijzonder door persoonlijke dilemma’s te verbeelden in relatie tot de sociale, culturele en levensbeschouwelijke omgang daarmee.

Tijdens zijn semi-antropologisch onderzoek naar de betekenis van mensen die uitgesproken het mannelijke en het vrouwelijke in zich verenigen, ontdekt hij dat met name in niet-westerse culturen het juist deze androgyne personen zijn die bijzondere, sjamanistische posities innemen binnen hun cultuur en in verbinding staan met het sublieme.
Hij ziet een parallel in de westerse culturele wereld waar sterren uit de populaire muziek worden vereerd: muzikanten als David Bowie, Michael Jackson, Prince, Madonna, Lady Gaga; allemaal ontegenzeggelijk artiesten die spelen met een androgyne identiteit en die massaal als idolen worden vereerd en iconen van hun tijd zijn. Zij zijn de sjamanen van de hedendaagse, westerse samenleving.

De vloeibare menselijke geaardheid verbeeldt hij in zijn collages die hij in een zorgvuldige, zelf ontwikkelde techniek tot stand brengt. Daarvoor combineert hij digitale en analoge technologie, ambachtelijkheid, schilderkunstige en grafische uitvoeringen. Hij refereert openhartig aan de kunstzinnige traditie waarmee hij zich verwant voelt, zoals pop art en hard egde painting, maar ook aan dadaïsme en surrealisme. Opvallend in het uiterlijk van Arte Colder is een grote tatoeage op zijn linkerarm van het schilderij ‘Compositie met lijnen en met kleur: III’ van Piet Mondriaan uit 1937.
Voor hem is die huidversiering een ode aan het proces van het kunstenaarschap. Hij herkent bij Mondriaan de gestage ontwikkeling van naturalisme en figuratie naar analyse van de werkelijkheid en abstractie. 

De tentoonstelling TRANSCENDER met het recente werk van Arte Colder in het Gemeentemuseum Jacob van Horne in Weert gaat over de meervoudige persoonlijkheidskenmerken van de mens. In blogs op het internet van mensen die zich in de uiterste marges van uiteenlopende seksuele identiteiten ophouden, vindt hij openbare afbeeldingen als uitgangspunt voor duo-beelden die zowel ontluisterend als ongehoord zijn. Hij bewerkt en combineert meestal twee beelden, vaak van personen die een tegenovergestelde transitie ondergaan. De foto’s zijn expliciet en aandoenlijk, omdat ze buiten geposeerde kaders vallen. Het zijn de onbewaakte, niet geregisseerde momenten die zijn aandacht trekken. In ieder dubbelportret kijkt de één je aan, terwijl het overlappende tweede portret juist de blik afwendt. Het ‘Ecco Homo’ is ‘Ecce Populos’ geworden. Wie durft hier wie in de ogen te kijken? 

De tentoonstelling ‘TRANSCENDER” van Arte Colder is van 2 april tot 17 september 2017 te zien in het Gemeentemuseum Jacob van Horne in Weert.