De Kunstboom
Ieder jaar wordt een nieuwe doos ballen gekocht om de zes stuks die de kerst ervoor zijn gesneuveld, te vervangen. Inmiddels is de boom een ratjetoe geworden van net-niet-bij-elkaar-passende kerstballen, gouden slingers – die altijd net te kort blijken zodat de boom aan de onderkant naakt blijft – en een piek die het na Kerstavond al van de zwaartekracht verliest. ‘Volgend jaar ga ik er wel iets moois van maken’, neem je jezelf voor. Om alvast inspiratie op te doen, heeft Motley een aantal bijzondere bomen verzameld die zijn ontworpen door kunstenaars. Geen glanzende, rode bollen, maar penissen, afwasborstels en neonletters sieren de takken.
Kunstenaar Shirazeh Houshiary heeft weinig versiering gebruikt voor haar kerstboom in Tate in 2016. Hetgeen dat ze heeft gedaan, is de boom ondersteboven gehangen en de wortels – normaal gesproken onzichtbaar onder de grond – goud gekleurd, als een weelderige piek op een smal toelopend stuk groen.
Voor Museum Kranenburgh ontwierp Tanja Ritterbex in 2017 een kerstboom die zij Desperate to be a Housewife at Christmas noemde. Schuursponzen, latex schoonmaakhandschoenen en afwasborstels hangen aan de takken en de piek heeft zij vervangen voor een fles wasmiddel. Opdat iedereen de afwas maar weer mag doen na het kerstdiner.
Volgens kunstenaar Damien Hirst vieren we met Kerst het samenzijn. De feestdagen staan symbool voor hoop, vreugde en liefde en hij gebruikt dan ook decoraties die (ironisch) refereren aan de dingen die de hedendaagse mens hoop geeft in het leven: pillen, medicijnen en drugs.
Het ontwerpduo NIGHTSHOP opende in 2017 hun kerstboom op het binnenplein van het Museum Boijmans van Beuningen in Rotterdam. Een volledig witte boom – inclusief zeshonderd ballen – werd door Adriaan van der Ploeg en Ward van Gemert met stiften ingekleurd.
In haar werk staat Sarah Lucas al bekend om haar humoristische, maar kritische houding ten opzichte van de wijze waarop er naar vrouwen wordt gekeken in de maatschappij. Ook in de kerstboom die zij in 2006 ontwierp, voerde de kunstenaar dit door: in plaats van gewone kerstballen, hing zij genitaliën van engelen en feeën aan de takken.
Tracey Emin laat met haar boom zien dat Kerst niet draait om commercie, maar om het delen van liefde en warmte. Op de toppen van de takken staat poëzie geschreven in neonletters, dat in de avonduren de straat paars verlicht. Wanneer je rondjes om de boom loopt, lees je het gedicht:
What I give to you is all I have
An Open wanting
Deep in The Layers of my heart
And in Return I catch
Your smile
The Greatest Gift of All
Kunstenaar Michael Landy heeft ‘The Day After’ verbeeld. Geen met lichtjes en slingers schitterende kerstboom, pronkend in de hoek van de kamer, maar een afvalcontainer met een dode boom, lege drankflessen en proppen pakpapier van uitgepakte kerstcadeaus. De kater komt morgen.
Leon de Bruijne met zijn kerstboomkanon