De huizen van nu, het leven van toen – over de fotoboeken van Maurice van Es en Luka Karssenberg
Puck Kroon bezocht de groepstentoonstelling Traces bij Garage Rotterdam en werd geraakt door het werk Rooms of Now: negenenveertig fotoboeken die elk de karakteristieken van een woning en diens bewoners omvatten. Puck herinnert zich de dozen dia’s van haar opa die op zolder op haar wachten en overdenkt hoe het zou voelen om haar blik te werpen op de beelden die hij schoot.
Stukgevallen waterglazen, de vaal geworden rug van een fotoalbum, een bak vol in de knoop geraakte kabels, een kaart geschreven door een (schoon-)moeder, platgestreken verpakkingen van Côte d’Or Chokotoff-chocolaatjes, een knalgele afvalemmer naast een wc met een turquoise reinigingsblok onder de toiletbril, kleding over de deur van een kledingkast gegooid, uitgeschopte laarzen. Oftewel: veelzeggende kenmerken van een leefruimte die juist voor een buitenstaander opvallend zijn. Rooms of Now bestaat uit een reeks fotoboeken – het zijn er ondertussen negenenveertig – gemaakt door Maurice van Es, waarvan twaalf in samenwerking met zijn partner Luka Karssenberg — waarin de karakteristieke eigenschappen van een woning zijn vastgelegd.
Het negenendertigste boek over huisnummer 109B blijkt een gedetailleerde documentatie van het leven van de makers zelf te bevatten, als ode aan hun (liefdes-)leven zonder kinderen. Het resultaat is een bonte verzameling analoge foto’s waar de fijngevoelige kleurcombinaties en ingezoomde kadrering ervoor zorgen dat je als toeschouwer heel dicht bij het leven van de bewoners mag komen. Het wekt een kinderlijke nieuwsgierigheid op naar de verhalen buiten het frame. Van wie is dit object? Hoe is het in dit huis terechtgekomen?
Uit de foto’s spreekt vertedering, humor en ongedwongenheid. Door gebruik te maken van een flits wordt de materialiteit van de objecten benadrukt, zoals de glinstering van een bepaalde stof. Daarnaast ontstaan er komische narratieven doordat objecten op onverwachte wijze uitgelicht worden: Harry Potter en Arthur Schopenhauer houden met samengebalde kracht het raam open. Figuurlijk natuurlijk, als stapel van twee boeken.
Ik denk aan de meer dan drieduizend dia’s die op zolder op me liggen wachten, het fotoarchief van mijn opa. Speels en kalm legde hij, met een camera op zijn buik, het leven vast, zoals hij het zag. Zoals Van Es en Karssenberg hun blik laten vallen op de sporen van bewoners, liet de vader van mijn moeder zijn ogen rusten op zweefvliegtuigen, het gezin in Madurodam, stadsfestiviteiten, de kinderen op een frisgroene Alpenweide en niet te vergeten de straat onder de flat waar mijn grootouders tot eind jaren negentig woonden.
Toen ik met deze rijkdom aan beelden kennismaakte, wist ik niet wat ik ermee aan moest. Maar naar de stort mochten de dozen vol gevulde diaraampjes absoluut niet, dat was zeker. Voordat de positieven door de versnipperaar worden opgegeten – mocht ik dat ooit laten gebeuren – wil ik alle beelden met eigen ogen zien. Ik vraag me af wat ik in de duizenden dia’s hoop te vinden. Ben ik op zoek naar herkenning of juist naar verschil? Hoe verhoudt mijn eigen makerschap zich tot de alledaagse, unieke taferelen die mijn opa vereeuwigde?
Van Es en Karssenberg leggen in opperste concentratie het leven vast zoals het is. Liefdevol, ongegeneerd en in alle eerlijkheid. Mijn opa overleed toen ik anderhalf jaar oud was. Ik zal als fotodetective met aandacht door alle ruim drieduizend dia’s gaan en mijn blik werpen op de zijne. Naar zijn wereld kijken alsof het de mijne is.
Traces is nog te zien tot en met 14 januari 2024 bij Garage Rotterdam met werk van Isabelle Andriessen, Maurice van Es & Luka Karssenberg, Alex Farrar, Vibeke Mascini, Narges Mohammadi, Noor Nuyten en Clémence de la Tour du Pin.
Ook adverteren op mistermotley.nl ? Stuur dan een mail naar advertenties@mistermotley.nl