De hemelse gotiek van Marinus Boezem
/*–>*/
Vanuit de hoogte, op een klein oppervlakte van een hoogwerker in de Oude Kerk, overzie ik de gehele ruimte. De vervreemdende positie verstrekt een geheel ander perspectief en zorgt voor verwarring van je lichaam in de gigantische omvang van de Gotische kerk. Ik verdwijn in de ruimte en bekende aanknopingspunten in de omgeving zijn verdwenen.
/*–>*/
Marinus Boezem, die momenteel in de Oude Kerk exposeert, zorgt met de opstelling van deze bouwlift voor een ongekend uitzicht in de kerk. Op vijftien meter hoogte neemt het onaardse gevoel van het lichaam en het bewustzijn van de eigen nietigheid toe. De beleving van een kerkruimte is een mysterie op zich; de geëxposeerde kunstwerken van de conceptueel kunstenaar lijken dit te accentueren. Verborgen in hartje centrum, midden op de wallen, komt de bezoeker in de Oude Kerk een andere omgeving binnen. Hoe weet Marinus Boezem het verhevene, dat het huis van God karakteriseert, zo te versterken?
Kruisribgewelven maakten het rond 1150 mogelijk om steeds hoger te bouwen. De hoogte van de Gotische kerk beaamd de macht van een stad, de kerk als grote en stralende centrum van het Christelijke geloof. Toch kan er niet voorbij worden gegaan aan de symbolische betekenis van hoogte. Verticalisme richt het oog en de geest naar de hemel. In Into The Air lijkt de bezoeker langzaam op te rijzen naar dit goddelijke universum.
Voor het creëren van de materiele ruimte om God te eren, speelt architectuur een grote rol. Een gebed vindt plaats in een rustige ruimte, afgesloten van de buitenwereld. Al sinds de Egyptenaren is architectuur een instrument dat God en mens verbindt.
In Gods wolkenkrabbers ontspringt een andere dimensie met een eigen karakter: het verhevene, dat wat het gewone bestaan overstijgt.
De kunstwerken van Marinus Boezem interacteren met de Gotische architectuur. Labyrinth is hier een goed voorbeeld van; het oogt immens in de ruimte. Meterslange half-transparante witte doeken hangen in de ‘gulden snede’ in de Mariakapel. Het benadrukt en draagt bij aan de indrukwekkende afmetingen van het kerkgebouw. In de nieuwe gecreëerde ruimte binnen de spiraalvorm wordt het zicht je deels ontnomen. Doeken bewegen rustig langs het lichaam.
Meerdere grote spiegels liggen gebroken op de koude (want holymoly, het is me toch koud in de kerk!), stenen vloer. Scherven tonen verschillende elementen uit de kerk: de kleuren van het glas-in-lood werk, het tongewelf, de spitsbogen, de stenen muren. Nog opvallender is het licht dat vanuit de ramen, via de spiegels, de ruimte weer in wordt gekaatst.
Licht fungeert als immateriële aanwezigheid van God. Via heilige voorstellingen in de glas-in-lood ramen, valt het licht uit de hemel op de gebroken spiegels. Als de barsten van God, of van zijn volgers die rationaliseren en steeds meer afvallig zijn naar Hem.
De Gotische kerk als locatie voor Boezems werk is geen toeval. Al jarenlang is de Gotische bouwkunst en de Gotiek als Europees erfgoed het grootste aandachtspunt van de kunstenaar. Gerekend tot de grondleggers van conceptuele kunst, ziet Boezem de kathedraalplattegrond als het beeldmerk van een concept, gevormd door gemeenschappelijke denkbeelden. Plattegronden zijn gebaseerd op mathematische verhoudingen. Naast licht, is de mathematica een goddelijk principe. Ook kan de kerkplattegrond worden gekoppeld aan het lichaam van Jezus, waarbij de absis, het belangrijkste deel van de kerk, het hoofd van de heilige is. Een van de bekendste werken van Marinus Boezem is het ‘Gotisch groei project’, waarbij 178 populieren werden geplant om de plattegrond van de Notre Dame in Reims op ware grootte na te bootsen. Het project startte in 1987 op grond van Flevoland, dichtbij Almere. In 1996 zijn de bomen uitgegroeid en is De Groene Kathedraal, het landschapskunstwerk, te bezichtigen.
In de Sebastiaanskapel zitten buurtbewoners en kerkgangers voorovergebogen aan een grote tafel, met kacheltjes aan hun voeten, geconcentreerd te borduren. Op een grote lap stof wordt de plattegrond van de Oude kerk gestikt. Met Gothic Gestures, een langdurige performance, toont Marinus Boezem het traditionele ambachtelijke werk dat past in de kerkelijke sfeer en creëert hij bovendien samenhang tussen kerk en stadsbewoners. In de serene ruimte werken de vijf vrouwen haast mediterend aan het traag vorderende project dat net zo lang als de expositie zal duren.
Bezoek de expositie tot en met 26 maart 2017 in de Oude Kerk in Amsterdam.