De dwarrelende confetti stukjes van David Claerbout
Lachende mensen, klappend of elkaar omhelzend, staren naar duizenden blauw, wit en roodgekleurde snippers die uit de lucht komen vallen. Als een gekleurd gordijn valt de confetti voor het stilstaande publiek langs. Op de twee grote schermen in Annet Gelink Gallery in Amsterdam, wordt een Amerikaanse festiviteit gevierd; een verkiezingsfeest. Kunstenaar David Claerbout speelt in zijn installatie The ‘confetti’ piece met de tijd en onze verwachting. Het cliché ‘de tijd lijkt even stil te staan’ is hier een beangstigend moment geworden in plaats van een verlangen.
In de constante vertraging volgen de lachende gezichten elkaar door een vervagende overgang op. Dit wordt onderbroken door snel achterelkaar volgende beelden van een paniekerig jongetje in een blauw kostuum. Hij schreeuwt, al blijft het in de galerij stil, en zit met zijn handen in zijn kroeshaar om zijn hoofd te beschermen voor de neervallende snippers. De redenen van zijn paniek begin je direct in te vullen met mogelijke nare ervaringen. Een moment dat hij het liefst zou willen ontvluchten. Om de uitslag van de verkiezingen? Om de winst van de democraten of de republikeinen? Heeft het te maken met zijn huidskleur, evenals de enige twee mensen uit het publiek die het geschreeuw van de jongen opvalt? Een bepaald toekomstbeeld waar de jongen op had gehoopt is met dit feest veranderd en heeft geleid tot het geschreeuw, hem beangstigd. Hierdoor lijkt hij de snippers niet alleen te weren maar ook naar beneden te trekken. De vrolijkheid en het geluk die zij met zich meedragen zo snel mogelijk uit de lucht te willen halen. Voor anderen is het echter een intens gelukkig moment, voor hen is er een winst behaald. Een gevoel dat ze het liefst willen vangen om het later als een parfum weer op te kunnen sprayen; dit willen ze zich kunnen blijven herinneren en herbeleven op een later moment. Dit moment mag vastgezet worden en voor altijd duren.
Fotografie en video zijn media die dit kunnen laten herbeleven, die parfum kunnen zijn. De, bijna, stilstaande beelden van Claerbout creëren een bepaalde spanning tussen het moment, de tijd en de ruimte. Deze spanning is een terugkerende thematiek in het oeuvre van de Vlaamse videokunstenaar. Hij gebruikt veelal eenvoudige elementen waarin een bepaald ‘verhaal’ niet altijd terug te vinden is, maar waarmee hij een beter besef van die drie – moment, tijd en ruimte – creëert. Door een vorm van wachten en het versterken, verzwakken, versnellen en vertragen van beelden brengt hij je tot een andere relatie met deze begrippen; dat vaak een antoniem van zichzelf is.
De paniekreflex van het jongetje symboliseert niet alleen zijn eigen angst maar ook de bewustwording van de realiteit die Claerbout bewerkt. Een angst die de glimlachende mensen wellicht in hun achterhoofd hebben. Het volledig kunnen herbeleven van dit intens gelukkige moment gaat nooit gebeuren en het volledig kunnen vastzetten is nooit mogelijk. De tijd bevriezen blijkt een utopisch verlangen te zijn. De confetti stukjes van Claerbout zijn net zo ongrijpbaar als dat utopisch verlangen, een bepaald geluk is niet altijd te vatten.