De dreiging van Shelley Sacks bananenschillen
Andy Warhol wist er met zijn cover voor The Velvet Underground voor te zorgen dat de banaan voor een lange tijd aan zijn naam verbonden bleef en nog wel even zal blijven.
Omdat de banaan veel heeft betekend voor de beeldende kunst – als statement, als handelsmerk of als symbool – onderzoekt Mister Motley kunstwerken waarin de banaan een rol speelt. Welke verschillende functies en betekenissen heeft de banaan gehad? ‘The banana stories’ is een reeks artikelen over bananen in de beeldende kunst. Wekelijks schrijft Mister Motley ‘A banana story’, waarin werken van o.a. Shelley Sacks, Gilles Barbier, Stefan Sagmeister en Anna Banana worden belicht.
A banana story
De dreiging van Shelley Sacks bananenschillen
De inwoners van Nottingham moeten verbaasd zijn geweest toen er op straat duizenden bananen werden uitgedeeld. Gratis, op één voorwaarde: de schil moest worden teruggebracht. Dit leverde Nottingham drieduizend blije mensen op en kunstenares Shelley Sacks drieduizend bananenschillen. De schillen werden opgehangen en gedroogd, om uiteindelijk terecht te komen in ‘EXCHANGE VALUES: images of invisible lives’.
Jaren eerder heeft Sacks besluiteloos met een bananenschil in haar handen gestaan om vervolgens op het idee te komen om hem te bewaren. Niet omdat ze wist wat ze ermee ging doen, maar omdat ze het zonde vond om de schil weg te gooien. ‘I would stand with a skin in my hand, wondering where it had come from, who had grown it, what the life of this person was like. Each skin still had so much life in it; it seemed a pity to throw it away. So I stretched strings across the wall of my room, where the skins could hang to dry. As they dried, blackening, twisting, stiffening, they began to speak through their silent forms.’
De kamer van Sacks moet in die tijd een raar tafereel zijn geweest: wanden waaraan banananslingers hingen te geuren die per dag donkerder en donkerder kleurden en, naar mate ze meer aan het vergaan waren, vermoedelijk steeds meer dreiging uitstraalden, zoals vergane dingen altijd dreiging uitstralen. En natuurlijk moet er een flinke bananenwalm zijn geweest, die vermoedelijk door de kieren van Sacks’ deuren de straat op bewoog om daar buurtgenoten nieuwsgierig te maken. A banana art work is coming. Waar het allemaal voor diende wist Sacks nog niet, behalve dat ze voelde dat de schillen bewaard moesten worden.
Het project begon meer vorm te krijgen toen Shelley Sacks in de supermarkt nummers op bananendozen zag staan, M330535 en A320129 bijvoorbeeld. Het waren nummers waarmee de bananenboer van deze doos bananen te achterhalen was. Terwijl Sacks’ assistenten zich ontfermden over de bananenschillen nam ze contact op met de bananenleveranciers van Groot-Brittannië, die haar meer informatie konden geven om de bananenboeren te kunnen vinden. Het grootste deel van de bananen in Groot-Brittannië bleek uit de Winward Islands en St. Lucia te komen. Sacks vertrok en bezocht verbouwers die haar land van bananen voorzien en ging met ze in gespek. Opnamen van deze interviews verwerkte ze in haar installatie ‘EXCHANGE VALUES: images of invisible lives’.
Ongeveer dertig jaar nadat Shelley Sacks op het idee kwam om haar eerste bananenschil te bewaren, was haar installatie klaar om geëxposeerd te worden. De gedroogde bananenschillen kregen een plek op de vloer van de expositieruimte, zodanig vormgegeven dat het van een afstand net een zwerm vogels leek die plotseling ‘uit de lucht’ was gevallen, maar van dichtbij waren het onmiskenbaar gedroogde bananenschillen: stijf en bruin, met een geweldige dreiging om hen heen. In hun vergane vorm vertelden de bananen een groot politiek, ecologisch en sociaal verhaal. Ze vormden een ‘social sculpture’ zoals Sacks het noemde.
Aan de wanden van de expositieruimte hingen kleine, vierkante ‘lappen’ van aan elkaar genaaide bananenschillen, – stuk voor stuk stugge, esthetische en confronterende lappen – met daaronder audiomateriaal om naar het fragment te kunnen luisteren van de boer die de bananen van deze bananenlap verbouwd heeft. Het nummer van de betreffende bananendoos stond erbij genoteerd. Nummer G060323 was er één van: “I am 64 years old. Forty years I’ve been planting bananas. Right now the bananas are nothing. It’s only a waste of time – there’s no money. I raised all my childen before on a smaller income but now there’s no satisfaction. I can’t ever pay someone to work with me.”
Bronvermelding
http://www.exchange-values.org/images.html