De demonen van Sascha Schneider
In de rubriek Gevonden voorwerpen lichten Motley-auteurs een kunstwerk toe dat zij recent zijn tegenkomen. Een werk dat opvalt door zijn uitbundige verschijning of juist verrast door zijn subtiliteit. Vandaag is dat het intense Emotion of Dependancy van Sascha Schneider.
Eerst zag ik het monster niet eens. Nee, ik zag een landschap, een modderpoel, wat heuvels van donkerbruine aarde. Toen ik wat langer keek ontwaarde ik een paar amberkleurige ogen en twee handen die de witte geketende figuur in het centrum van het schilderij dreigen te omsluiten.
Het betreft een vroeg schilderij van Sascha Schneider, die in 1870 in Sint-Petersburg werd geboren en negenentwintig jaar later student werd aan de kunstacademie van Dresden. Zo’n vier jaar later schilderde hij zijn Emotion of Dependancy.
Ik heb nog meer informatie over Schneider. Ik weet wat de namen van zijn ouders zijn, dat hij tussen Sint-Petersburg en Dresden in Zurich heeft gewoond en daar is opgegroeid. Dat hij deel uitmaakte van het symbolisme, de stroming waarin verbeeldingskracht, fantasie en intuïtie centraal stonden. Maar dat is niet de persoonlijke informatie die me doet twijfelen of die ik niet beter kan achterhouden.
Nee, het gegeven dat ik wellicht beter voor me kan houden is dat Sascha Schneider een homoseksuele man was. Het is nu te laat, maar ik wilde het verzwijgen omdat het de geschilderde demon en de ketenen om de polsen van de jongeman zo ogenschijnlijk eenvoudig duidt, of wellicht is dat mijn interpretatie. Zie ik het monsterachtige wezen als Saschas innerlijke demon die hem in zijn modderige klauwen houdt, al zou hij liever vrij willen zijn van de ketenen die hem beperken.
Zoals het een echt symbolisch schilderij betaamt, lijkt Emotion of Dependancy een droombeeld weer te geven, een terugkerende nachtmerrie. De machteloosheid van de protagonist van het werk in combinatie met het monster dat hem gadeslaat, stralen machteloosheid uit. En zoals we allemaal weten is de mens op geen enkel vlak machtelozer dan ten opzichte van zijn eigen overtuigingen en verlangens.
Ruim tien jaar nadat Schneider dit werk schilderde, woonde hij samen met de schilder Hellmuth Jahn. Over Jahn is maar weinig informatie te vinden. Hij wordt alleen in relatie tot Schneider genoemd. Nergens wordt de reden vermeld, maar het internet vertelt me dat Jahn uiteindelijk Schneider chanteerde met het stuk informatie dat ik eerder overwoog te verhullen. Homoseksualiteit was in die tijd strafbaar onder paragraaf 175 van het Duitse recht, het artikel werd in 1871 ingevoerd en niet eerder dan 1994 afgeschaft. Schneider vluchtte naar Italië waar homoseksualiteit toentertijd niet werd gecriminaliseerd.
De nazi’s breidden paragraaf 175 in 1935 uit, acht jaar nadat Schneider overleed. Vanaf dat moment konden ook homoseksuele handelingen zonder fysiek contact worden bestraft. Het aantal veroordelingen nam in dat jaar toe tot 8000, in voorgaande jaren was het om niet meer dan tien veroordelingen gegaan. Zo kregen de nazi’s de macht om homoseksuele mannen (en de mannen die van homoseksualiteit werden verdacht) naar concentratiekampen te deporteren. In totaal trof tussen de vijf- en vijftienduizend mannen dat lot. Ter identificatie werd hen een ondubbelzinnig symbool opgespeld: een roze driehoek. Het merendeel van deze mannen stierf in gevangenschap.
Soms leeft de demon niet in de diepste krochten van je eigen ziel, maar is het je huisgenoot, of buurman.
Ook adverteren op mistermotley.nl ? Stuur dan een mail naar advertenties@mistermotley.nl