De dagelijkse routine van kunstenaars
Als kunstenaar moet je iedere dag weer alles uit jezelf halen, zoals dat dan wordt genoemd. Maar hoe doe je dat het beste? Gustaaf Peek beschrijft zijn dagindeling als volgt: In die tijd was het opstaan, ontbijten, werken, lunchen, werken, avondeten, werken.’ (1) Dankzij een erfenis kon hij als beginnend schrijver al zijn tijd aan schrijven besteden en dit strakke schema volgen. Het duizelt me want deze totale toewijding kan ik zelden opbrengen.
Laatst las ik in de krant dat Kim van Kooten iedere dag de hele dag achter de computer zat om te schrijven, maar het bleek dat ze daar chagrijnig van werd en stress van kreeg. Uiteindelijk vroeg ze haar vader Kees van Kooten om advies en hij zei: werk twee uur per dag. Maar dan wel twee uur geconcentreerd. Klaar. Niet meer. En dat schema bevalt Kim van Kooten veel beter.(2)
‘I am a completely horizontal author’, is de eerste zin die ik lees als ik het boek ‘Daily Rituals‘ opensla. Truman Capote in 1957: ‘I can’t think unless I am lying down, either in bed or or stretched out on a couch and with a cigarette and a coffee handy.’ Heerlijk, ik werk ook graag in bed, soms een hele dag lang. Het is alsof ik nu de goedkeuring krijg van een groot auteur.
Het boek Daily Rituals van Mason Currey staat vol met ritualen van (vooral) schrijvers, kunstenaars en andere geniale mensen. Het staat vooral vol schema’s, vol dagindelingen en hoe laat de ‘The great mind’ opstaat. Er staat niet in dat Simon Vestdijk altijd de stofzuiger aan zette als hij ging schrijven omdat hij overgevoelig was voorgeluid en de stofzuiger brom alles overstemde tot een toon. Maar wel lees ik dat Marina Abramovic voorafgaand aan haar performance ‘The artist is present’ een voorbereidingsperiode van drie maanden nam waarin ze zichzelf leerde de dagen zonder eten of drinken door te komen. Zo wendde ze zich eraan om ‘s nachts om het uur even wakker te worden om iets te drinken zodat ze tijdens de performance zonder water kon.
Gerhard Richter staat iedere ochtend om kwart over 6 op en werkt een vrij alledaags schema af van ontbijten, dochter naar school brengen, en dan de studio in. Tussen de middag is de lunch voor hem klaargezet door de huishoudster en dan weer door. ‘I go to the studio every day but I don’t paint everyday.’
Willem de Kooning werkte altijd, en als het schilderen niet goed wilde lukken kon hij ook niet slapen en ijsbeerde s ‘nachts door de straten van Manhattan. Toen hij trouwde met Elaine Freed stonden ze gezamenlijk op, dronken veel sterke koffie en togen ieder aan het werk in hun eigen kant van de studio.
Het boek bevat dus vooral de routines van schrijvers. Haruki Murakami staat om 4 uur op, werkt vanaf 5 uur 6 uur achter elkaar. In de middag gaat hij rennen en zwemmen, doet boodschappen, leest en luistert naar muziek. Om 9 uur gaat hij naar bed. ‘The repetion itself becomes the important thing, its a form of mesmerism. I mesmerize to reach a deeper state of mind.’
Werden vroeger kunstenaars nog wel eens gezien als een doorgeefluik van God, van het hogere, nu komt de inspiratie veelal van drank, koffie en sigaretten. De slechte gewoonten worden ingepakt in een discipline, want het helpt gewoon als je je ‘s morgens niet hoeft af te vragen of en wat je vandaag zult gaan doen. Dan is de verleiding groot om je nog eens om te draaien en deze dag over te slaan. Rachmaninoff: ‘Some pianists say they are the slave of their instrument. If I am a slave all I can say is that I have a very pretty master.’
Alle rituelen zijn zo aards en troostend dat ik het boek in een ruk uit las. En vol goede moed heb ik een schema voor mezelf gemaakt, dat lijkt toch het beste advies. Verder las ik in het schema van wetenschapper en filosoof Benjamin Franklin dat zijn dag begint met de vraag ‘What good shall I do this day’ (de wekker staat op vijf uur) en aan het eind van de dag (10 uur) de vraag ‘What good have I done today.’ Maar hij wordt dan ook op Wikipedia het schoolvoorbeeld van nijverheid en eerlijkheid genoemd.
Mason Currrey, Daily Rituals, How Great Minds Make Time, Find Inspiration And Get to Work, uitgeverij Picador.
1 Loes Reijmer, ‘Er is niks achteloos aan het leven’ Volkskrant magazine 3-1-2015
2 Evelien van Veen, ‘Kim zegt dankjewel’, Volkskrant Magazine, 17-1-2015
Ook adverteren op mistermotley.nl ? Stuur dan een mail naar advertenties@mistermotley.nl