De crypte in het café – over Colostric liturgy in Kunsthal Kloof
Anne-Mirthe Huijser bezocht de duo-expositie Colostric liturgy in Kunsthal Kloof. De installatie die ze daar zag zet haar aan het denken over de rol van religie en spiritualiteit in de hedendaagse samenleving en in haar eigen leven. ‘De werken in Kloof brengen me in verwarring. Ik word geconfronteerd met mijn eigen wereldbeeld. Ik heb nooit om kunnen gaan met de ‘quick fix’-mentaliteit, vanuit mijn opvoeding heb ik geleerd altijd diepgang te zoeken. Niks hoort makkelijk te zijn.’
Kunsthal Kloof bevindt zich in de Utrechtse vrijplaats de Nijverheid. Wanneer ik het bijbehorende café binnenstap word ik omarmd door het warme interieur: oude leunstoelen, houten tafels. Verderop schijnt achter een glazen deur koel wit licht: het valt uit de toon in dit warme, welkome café, waar ik me overigens zelf niet helemaal op mijn plek voel. Door mijn conservatief-christelijke opvoeding voel ik me nogal eens ongemakkelijk als ik een café inloop. In plaats van meteen een biertje te bestellen – mijn gebruikelijke remedie voor dit ongemak – loop ik richting het witte licht. De deur staat op een kier, en ik glip ertussendoor.
Het voelt alsof de ruimte waarin ik sta, me tegelijkertijd probeert te omarmen en af te stoten. Het licht is net iets te wit, te koud, te zakelijk. De ruimte is gevuld met een aantal sculpturen in grijstinten, die allemaal religieus aandoen. Ik zie een groot breed spitsboogvenster en twee smallere ramen, waarachter ledlampen branden die verantwoordelijk zijn voor het koele witte licht. De paar kaarsen in bijzondere, klauwachtige standaarden proberen tevergeefs het kille witte licht te overstemmen. Centraal in de ruimte staat een sculptuur die doet denken aan een altaar of een monolithisch object, waaruit een mistige vloeistof stroomt. Op het altaar zie ik een plasmabol, de bol wordt omringd door felgroene tentakelachtige structuren. De neonachtige intensiteit van de iconische Brat-kleur contrasteert met het neutrale grijs en eist de aandacht op. Wanneer ik mijn vingers tegen de bol aanleg, schieten paarse bliksemflitsen voor mijn ogen heen en weer. Een religieus visioen, of gewoon natuurkunde?
Ik sta in een crypte, maar niet eentje die al eeuwenoud is, onder een grote kerk waarin heiligen begraven liggen. Deze crypte is modern en futuristisch. De kunstenaars, Peer Vink en Katharina Busl, combineren oude beeldtaal met hedendaagse elementen, waardoor er een bijzondere sfeer ontstaat in deze ruimte. In de wandtekst bij het werk lees ik de zin: ‘The audience is invited to come into this cryptic space that promises a transformative ritual for some, and a quick fix for others.’
De moderne mens, ikzelf ook, kiest liever voor snelle oplossingen of tijdelijke maatregelen in plaats van structurele verbeteringen, omdat het eerste minder tijd, inspanning en reflectie vereist. Het vraagt minder van hen, waar diepgaande en duurzame oplossingen vaak complexe, langdurige processen zijn. In een samenleving waarin zelfs de regering slechts pleisters lijkt te plakken, zoeken velen naar een dieper, bewuster gevoel van geluk en tevredenheid. Als je geen religieuze gemeenschap opzoekt, boek je een mindfulness-retraite, of staat je Instagram-feed vol met filosofische uitspraken en meditatievideo’s. Hoe gaan we om met spiritualiteit, rituelen en eeuwenoude kennis in onze snel ontwikkelende, hyperdigitale, op consumptie gerichte samenleving? Voor mijn gevoel is dat wat de kunstenaars proberen te onderzoeken.
Er hangt een vleugje magie in de ruimte, en ik hoor vaag gelach vanuit het café dat zich aan de andere kant van de muur bevindt. Ik overweeg toch dat biertje te bestellen en het hier in de crypte op te drinken. Zou dat heiligschennis zijn?
De werken in Kloof brengen me in verwarring. Ik word geconfronteerd met mijn eigen wereldbeeld. Ik heb nooit om kunnen gaan met de ‘quick fix’-mentaliteit, vanuit mijn opvoeding heb ik geleerd altijd diepgang te zoeken. Niks hoort makkelijk te zijn. De jongere versie van mezelf had deze werken maar stom gevonden, misschien zelfs verkeerd. De versie die nu voor de werken staat denkt daar anders over. Ik begrijp wat Peer en Katharina proberen: een plek creëren waar religie, spiritualiteit en onze moderne wereld samenkomen, zonder oordeel. Misschien hoef ik helemaal geen quick fix te vinden, maar mag ik leren leven met het ongemak van het niet-weten, of ik ga gewoon een keer naar de kerk.
In plaats van terug te keren naar het warme café, kies ik ervoor een nieuwe deur te openen, ik verlaat de crypte via de achteruitgang.
–
De duo-expositie Colostric Liturgy is nog tot en met 12 januari 2025 te zien in Kunsthal Kloof. Meer informatie is te vinden op: kunsthal kloof (@kunsthalkloof) • Instagram-foto’s en -video’s
Ook adverteren op mistermotley.nl ? Stuur dan een mail naar advertenties@mistermotley.nl