De angst nét onder het bewustzijn- afstuderen met Floor Mijland
Wie dit jaar afstudeert heeft een turbulente afsluiting van vier jaar aan de academie. Ateliers sloten, eindexamen exposities werden uitgesteld of afgelast, en stages werden vroegtijdig gestopt. Voor veel studenten autonome kunst is het examen of de afstudeertentoonstelling uitgesteld tot na de zomer, maar de jonge kunstdocenten van de docentenopleidingen door heel Nederland studeren wel nu af. Het zijn studenten met frisse ideeën over kunstonderwijs, over hoe de overdracht van kunst eruit moet zien en over welke rol kunst kan spelen in de samenleving anno 2020. Daarom interviewt Mister Motley de komende drie weken deze studenten over hoe de afgelopen periode voor hen was, hun afstudeerproject en hun toekomst. We bellen met studenten uit Leeuwarden, Zwolle, Amsterdam, Groningen, Maastricht, Tilburg, Arnhem, Utrecht en Rotterdam. Vandaag Floor Mijland van ArtEZ Zwolle.
Vanuit een “zelfgekozen naïviteit” gelooft Floor Mijland dat de samenleving rechtvaardiger kan zijn en dat iemand daarvoor de standaard moet zetten. Als docent neemt zij graag daarin het voortouw. Haar angst is namelijk dat mensen die de macht hebben om problemen in de wereld op te lossen dit vaak nalaten. Met de corona uitbraak groeide deze angst toen ineens de hele wereld op losse schroeven bleek te staan. Om hiermee om te gaan begon Mijland aan het begin van de quarantaine een ‘angstuitwisseling’. In een onzekere periode zocht zij naar een manier om haar angst vorm te geven en een dialoog aan te gaan met de ander.
Voor de ‘angstuitwisselingen’ heb je kleine sculpturen gemaakt die je vervolgens opstuurde naar verschillende mensen. Hoe kwam je tot deze vorm?
FM: Naar het thema angst heb ik het hele jaar onderzoek gedaan. Angst is voor mij iets dat zich schuilhoudt in mijn achterhoofd. Zo nét onder het bewustzijn. Ik merkte dat die angst me in de weg zat. Het werd te groot waardoor ik er niks mee kon, dus ik zocht naar een manier waarop ik er mee kon werken. Mijn beeldtaal vond ik in ‘handen’. Ik heb handen in verschillende iteraties gemaakt. Aanvankelijk leverde dat echter niet zoveel op, ik maakte de angst alleen maar letterlijk steeds groter.
Angst is voor mij iets dat zich schuilhoudt in mijn achterhoofd. Zo nét onder het bewustzijn.
Eerder in het jaar had ik een hele toffe glasblazerscursus in Zweden gedaan en daar had ik hele mooie sculpturen gemaakt. Voordat die mijn kant op konden komen ging de quarantaine in. Geïnspireerd op het werk wat ik Zweden gemaakt heb, ben ik toen hier met een lijmpistool aan de slag gegaan om kleine handjes te maken. Deze zelfgemaakte handjes stuurde ik in een brief naar verschillende mensen toe die daar dan vaak weer op reageerden met hun eigen angsten. Deze angstuitwisseling heb ik uiteindelijk per persoon vormgegeven in leporello’s.
Angst wordt vaak verbeeld als een spin. De handjes lijken op kleine spinnetjes en doen daarmee ook denken aan de beeldtaal van Louise Bourgeois. Zie je zelf ook die gelijkenis?
FM: Louise Bourgeois is echt een inspiratiebron voor mij en ik ben me ervan bewust dat mijn werk daar sterk aan doet denken. Maar de reden waarom ik voor die handen heb gekozen is dat ik heb gemerkt dat de angst die ik ervaar vooral zit in wat mensen doen, of juist niet doen. Ik krijg angst als ik denk aan iets als klimaatverandering. Dat is gewoon op te lossen, maar mensen in machtsposities besluiten dat niet te doen. De vorm van onze handen is daarnaast heel bepalend voor ons mens-zijn. Je ziet het ook in grottekeningen terug: mensen die een afdruk van zichzelf willen geven laten een handafdruk achter.
De vorm van onze handen is heel bepalend voor ons mens-zijn
De sculpturen zijn als een symbool voor de macht en de machteloosheid die je met je handen kan uitdrukken?
FM: Ja, en ik houd erg van spelen met taal. Het werk gaat ook over handelen, niet kunnen handelen of onhandig zijn; er zijn veel mooie woorden waar het woord ‘hand’ in zit. Ik praat ook graag met mijn handen [lacht].
Wat kreeg je terug van de mensen die meededen met de uitwisseling?
FM: Heel verschillende dingen, soms een hele talige reactie en soms beeldend. Zo maakte iemand een hele dystopische collage met daarin het handje verwerkt dat ik haar gestuurd had. De verschillende reacties gaven mij veel hoop en ik voelde me weer veel meer verbonden met mensen. Met die wederkerigheid wilde ik iets doen dus toen heb ik een ‘embracelet’ gemaakt, een omarmband. Die stuurde ik naar iedereen die gereageerd had.
Ik vond het communiceren via deze angstuitwisseling veel prettiger dan direct contact. Je kan zo veel genuanceerder reageren op elkaar. Deze uitwisseling van beeld en taal heeft mij inzicht gegeven in wat angst eigenlijk is, hoe je angst in kunt zetten en dat angst ook een hele mooie motor en motivator is in plaats van enkel verlammend. Ik raakte echt betrokken bij de mensen.
In je procesverslag schrijf je “Waar Floor Mijland in 2019 nog sterk worstelde met de vraag wat haar werk aan de wereld zou kunnen bijdragen, is dit nu, anno juni 2020, voor haar geen vraag meer.”. Wat draagt jouw werk bij aan de wereld?
FM: Ik vind het grappig hoe mijn werk bij elkaar gekomen is. Met hardcore, autonome, beeldende kunst aan de ene kant van wat ik graag wil doen en aan de andere kant het deel waarbij ik graag anderen erbij wil betrekken. Ik wil niet alleen mijn eigen verhaal vertellen. Met die angstuitwisselingen heb ik door mijn autonome proces te versturen, anderen kunnen bereiken.
Ook adverteren op mistermotley.nl ? Stuur dan een mail naar advertenties@mistermotley.nl