Daar waar de kunst zindert: Wat kunnen we dit najaar zien in de presentatie-instelling?

Limburg

Museum Motus Mori  – Marres
13 september – 27 oktober
Maastricht, Limburg
Een choreografie voor buikvet, een dans van navel en ribbenkast, de anatomie van een zucht…
De Duitse choreografe Katja Heitmann maakt met tien dansers een museum van de uitstervende lichamelijke beweging. Musea zijn bedoeld om de menselijke cultuur en geschiedenis te preserveren. Het is haast vanzelfsprekend dat ze dat doen in objecten, installaties en, af en toe, verhalen. Maar in die gestolde versie van ons leven ontbreekt de menselijkheid zelf. Zes weken lang, vijf uur per dag stellen de dansers en de choreografe zichzelf de bijzondere taak om bezoekers gevoelig te maken voor de diepe menselijkheid die in het lichaam schuilt.

Brabant

Michelle Matyn- Club Solo
8 september – 6 oktober
Breda, Brabant
Beeldend kunstenaar Michèle Matyn (Wilrijk, België, 1978) werkt met oeroude verhalen, magische rituelen en vergeten geloofsvormen. Ze daalt af naar wat ons met elkaar verbindt en mens maakt. Haar werk is doortrokken van een grillig denken dat ook nu nog onze beslissingen en daden bepaalt.
Haar reizen, de voorwerpen die ze vindt en de polaroids die ze onderweg maakt, zijn vaak het uitgangspunt voor haar installaties. Objecten kunnen onderdeel worden van een performance: naast statische dingen zijn het ook gebruiksvoorwerpen waarmee ze handelingen verricht. Daardoor is alles in haar tentoonstellingen in beweging en kan elk onderdeel transformeren tot iets anders.
Opening: zondag 8 sep 15.00

 (On/Off)Mobile Disruptive Architecture Interventions – Onomatopee
7 september, 8 september, 19 – 27 oktober.
Eindhoven, Brabant
Inspired by the recent tendency among architects and designers to opt out of traditional office work in favour of creating self-initiated interventions in public space,‘Co-machines’ maps out a new architectural movement motivated by practices of place-making, occupying and squatting, and alternative economies. Ecological or technological in scope, all the interventions are mobile and nearly all of them are performed without permission from city planners.

Zeeland

‘As Long As The Potatoes Grow’ – Vleeshal
29 september – 15 december
Middelburg, Zeeland
De winnaar van de Vleeshal Kunstprijs is Pieter Slagboom (geboren 1956 in Valkenisse). Als winnaar zal hij samen met extern curator Julia Geerlings toewerken naar een tentoonstelling in de Vleeshal.
Opening: 28 september

Zuid-Holland

Rossella Biscotti, nieuw werk – Witte de With
8 september – 5 januari 2020
Rotterdam, Zuid-Holland
Het werk van Rossella Biscotti onderzoekt vergeten of niet-getraceerde gebeurtenissen die de ontwikkeling en beleving van veranderende waardesystemen kunnen onthullen. De kunstenaar is geïnteresseerd in de constitutie van wezens met gevoel (met andere woorden, wezens die pijn kunnen voelen) zoals ze zijn en niet alleen zoals ze kunnen worden waargenomen, door middel van beschrijving, sculptuur, afbeeldingen, maar ook door gebruik te maken van andere genres en materialen. Hiermee richt ze haar aandacht vooral op het onthullen van individuele verhalen. Deze verhalen komen niet alleen voort uit mondelinge geschiedenissen, maar ook uit haar technisch-, archief- en veldonderzoek. Dit onderzoek voert zij uit op plekken die historisch gezien zijn uitgeput door verschillende vormen van mijnbouw, uitbuiting en opsluiting.
Biscotti’s tentoonstelling bij Witte de With concentreert zich op het meest recente onderzoek van de kunstenaar. Dit onderzoek gaat over de gedwongen verplaatsing en uitbuiting van lichamen – mens en dier – tijdens de Nederlandse koloniale periode in Zuidoost-Azië, en de export van planten aan het beging van de twintigste eeuw. Deze verplaatsing spoort ze op door middel van echte en fictieve verslagen.

What if Woman Ruled the World – Garage Rottterdam
6 september – 3 november
Rotterdam, Zuid-Holland
Er breekt een nieuw tijdperk aan. Volgens Maya- en Azteekse voorspellingen, gaan we een periode in waarin het vrouwelijke dominant is. De huidige transitieperiode is nog zowel mannelijk als vrouwelijk, maar na vele mannelijke zal de volgende zonnecyclus een vrouwelijke zijn.
Hoe zou de wereld er uitzien als vrouwen zouden regeren? De groepstentoonstelling What if Women Ruled the World? laat zien dat deze verandering geen opstand tegen het mannelijke is. Het is eerder de groeiende zichtbaarheid van het vrouwelijke, op basis van haar eigen kwaliteiten.
Deze door vrouwen gedomineerde tentoonstelling viert de vrouwelijkheid. Met performances, installatie, muurschilderingen en film verkennen de kunstenaars de verbeelding van verleiding, rollenspellen en de relatie tussen man- en vrouwzijn.
Kunstenaars: Wafae Ahalouch, Tyna Adebowale, Yael Bartana, Hadassah Emmerich, Caz Egelie, Alexis Blake, Marijke De Roover.

Honorary Vertebrate Club – A Tale of a Tub
7 september – 3 november
Rotterdam, Zuid-Holland
An exhibition—with Bianca Baldi, Sarah Browne, Anne Duk Hee Jordan, Tuomas A. Laitinen, Sophie Mallett, Jean Painlevé & Geneviève Hamon, and Sarah Ancelle Schönfeld—that carries a part of its brain outside of its body.
The exhibition Honorary Vertebrate Club addresses marine life and ecology in a time of unprecedented environmental change, the rapid depletion of life forms and loss of biodiversity. Focussing primarily on the octopus and other molluscan cephalopods, such as the squid, cuttlefish and the nautilus, the exhibition is centered around modes of survival and adaptation in aquatic climates where environmental backdrops have become increasingly unstable and subject to ecological breakdown, or have ceased to exist altogether.

MYBODY.COM – NEST
6 september – 3 november
Den Haag, Zuid-Holland
Het lichaam als strijdtoneel van machtsstructuren. MYBODY. COM onderzoekt welke fysieke vrijheden er bestaan voor het individu binnen systemen zoals het kapitalisme, fascisme, communisme en het (post)kolonialisme. Kunstenaars tonen menselijke lichamen die worden ingezet als strategische pionnen voor grotere ideologieën en economische doeleinden, soms bewust maar meestal zonder de instemming van het individu. In hoeverre is het lichaam privé?
MYBODY. COM kijkt niet alleen naar hoe machtsstructuren van weleer doorwerken in de lichamen van zij die nu leven en werken. Het richt ook een blik op de toekomst: welke rol er is toebedeeld voor het lichaam in een samenleving die almaar analytischer, abstracter en hoofdzakelijk digitaal is?
Kunstenaars: Alexis Blake, Köken Ergun, Juliette Goiffon & Charles Beauté,Christian Jankowski, Patricia Kaersenhout, Jenny Lindblom, Shana Moulton, Richtje Reinsma, The Rodina, Suzie van Staaveren, Bas de Wit

HIS HIGHNESS IN A DITCH – 1646
13 september – 13 oktober
Den Haag, Zuid-Holland
1646 proudly presents Tova Mozard (b. 1978, lives and works in Stockholm and Los Angeles), showing new work in her first exhibition in The Netherlands. Mozard’s videos shift between the staged and the documentary. Her portraiture is intrusive, while parts also keep us at a distance. In her exhibition His Highness in a Ditch, she contrasts boyhood with masculinity and childlike playfulness with archetypical figures of authority. The exhibition explores different methods of storytelling: the unfolding of a fictional narrative; a documentary about individuals trying to live their own story; the telling a story from memory, and where these overlap.

Rite of access – Stroom Den Haag
7 september – 21 oktober
Den Haag, Zuid-Holland
Op zaterdag 7 september a.s. opent kunstcentrum Stroom Den Haag het culturele seizoen met rite of access; een slimme showroom vermomd als Apple Store waar digitale kunst wordt verkocht. Initiatiefnemer van rite of access is left gallery, een online platform dat digitale kunst produceert en verkoopt. Het virtuele platform neemt intrek in de fysieke ruimte van een kunstinstelling om de huidige ideeën over toegang tot kunst radicaal op te schudden.

Utrecht

Trainings for the Not-Yet– BAK
14 september 2019–12 januari 2020
Utrecht, Utrecht
BAK presenteert Trainings for the Not-Yet, een project samengesteld door kunstenaar Jeanne van Heeswijk. Het project omvat een tentoonstelling die zich ontvouwt als een serie trainingen in maatschappelijk engagement, radicale collectiviteit en actieve empowerment. Personen uit verschillende velden en gemeenschappen worden hierbij bijeen gebracht om alternatieve manieren van samenzijn te verbeelden en tot uiting te brengen, in het licht van de urgente ecologische, politieke, sociale en economische problemen die de wereld vandaag de dag vormgeven.
Opening: zaterdag 14 september, 17.00

Gelderland

Ernstig Geschikt! – Studio Omstand
7 september – 29 september
Arnhem, Gelderland
Om op de hoogte te blijven van de makers van morgen wordt door Studio Omstand jaarlijks Ernstig Geschikt! georganiseerd. Voor deze Best-Graduates-tentoonstelling worden elk jaar Fine-art kunstenaars geselecteerd van de 10 NL-kunstacademies. Scouts bezoeken alle examenexposities en maken een selectie van beloftevolle werken van hoge kwaliteit, het beest passend bij Omstand.
Scouts: Fenne Saedt, Youri Appelo, Lieven Hendriks, Rob Groot Zevert en Mireille Tap
Kunstenaars: Alexander Beaujon, Froukje de Boer, Sephanie Engelbrecht, Daniele Formica, Kim Gromoll, Lisette van Hoogenhuyze, Anni Mertens, Ostakar Zwartjes.

Geo Wyeth & Johanna Monk – RUIS 
13 september – 20 oktober
Nijmegen, Gelderland
Kunstenaars Geo Wyeth en Johanna Monk betreden de nu nog witte ruimte van RUIS om er een nieuwe installatie te maken. Op 13 september wordt met deze installatie het nieuwe culturele seizoen geopend in RUIS in samenwerking met Qtopia Queer Arts Festival.

Overijsel

Embodied Lines – Kunstvereniging Diepenheim
21 september – 5 januari 2020
Diepenheim, Overijsel
In de groepstentoonstelling Embodied Lines zijn tekeningen bijeengebracht waarin de ervaring van het fysieke lichaam centraal staat. Hoe kan een fysieke handeling of lichamelijke sensatie in een beeld worden omgezet en gecommuniceerd? Deze vraag voedt de uiteenlopende artistieke praktijken van de vier deelnemers. Allen verkennen zij via het tekenen het lichamelijke en andersom. Zo kan een dans, wandeling of geste aanleiding zijn voor een performance met grafiet, een ruimtelijk lijnenspel of somatische tekening.
De werken in Embodied Lines weerspiegelen als het ware een versterkt lichaamsbewustzijn. Daarin is niet alleen artistiek onderzoek naar de zintuiglijkheid van het eigen lichaam merkbaar, maar ook de relatie van dat lichaam tot de omgeving en de ander. Het grijpt terug op de fysieke essentie van ons mens-zijn. Embodied Lines is een experimentele tentoonstelling met onder meer in situ gemaakte muurtekeningen, installaties en performances, die uitnodigen tot zowel introspectie als interactie.
Uli Kürner (D/NL), Liesje van den Berk (NL), Nicole Wendel (D), Katrina Brown (UK)

Slide to Unlock – Tetem
3 oktober – 5 januari 2019
Enschede, Overijsel
Wij worden steeds meer gebruikers van technologie, zonder dat we echt begrijpen hoe die technologie nu precies werkt. Daarmee lijkt de relatie tussen ervaring en kennis ingrijpend te veranderen. Voor de tentoonstelling Slide to Unlock in Tetem heeft kunstenaar en fotograaf Sjoerd Knibbeler artistiek onderzoek gedaan. In zijn onderzoek staat de invloed van tablet computers en smartphones op de ontwikkeling van de beeldtaal centraal. Met een paar vingerbewegingen kun je alles op je touchscreen tevoorschijn toveren. Maar wie weet nu eigenlijk hoe zo’n slimme tablet of phone precies werkt? Welke ideeën, wetenschap en uitvindingen liggen eraan ten grondslag? Wie zijn de mensen die aan de ontwikkeling hebben bijgedragen waarmee het maken, delen en bekijken van foto’s zo bedrieglijk eenvoudig is geworden? En welke invloed heeft deze ontwikkeling op ons als individu en op de samenleving als geheel?

Noord-Holland

Der Rausch –  Een labyrintische reflectie op de roes
7 september – 10 oktober
Amsterdam, Noord-Holland
Inhoudelijke basis van de tentoonstelling ‘Der Rausch’ vormt een gedeelde liefde voor de materie of het idee van het object of ding als zintuiglijke verleider. Of het nu een schilderij, sculptuur, performance of video betreft, de ‘zinnelijke’ ervaring staat centraal. Soms verleidelijk en aantrekkelijk, soms ongemakkelijk of zelfs afstotend. Het kunstwerk als een intermediair voor een zintuiglijke, fysieke sensatie bij de toeschouwer gebaseerd op de persoonlijke wanen of dromen van de maker. Werk dat de toeschouwer beweegt, verward, wegduwt, meesleept, opslokt.
De kunstenaars schuwen de ervaring niet, ze spelen bewust in op emoties, kiezen een uiterst tactiele benadering, stellen sfeer centraal, gaan onder de huid zitten. Het idee van ‘de roes’vormt daarbij een overkoepelende element.
De roes als in het gevoel van bedwelming en plezier bij een opwindende gebeurtenis maar ook als een half bewuste staat van zijn, waarin de ratio gedimd is en het gevoel of de ervaring de overhand heeft. De werken, getoond in een labyrintische tentoonstellingsmodel, zullen zo divers en veelzijdig zijn als hun makers.
Kunstenaars: Andrea Eva Györi (HU), Bas de Wit (NL), Bernice Nauta (NL), Bonno van Doorn (NL), Daniel Hofstede (NL), Derk Thijs (NL), Frederique Jonker (NL), Gijs Frieling (NL), Harold Schouten (NL), Jaap Kroneman (NL), Janine van Oene (NL), Jonas Wijtenburg (NL)., Jop Vissers Vorstenbosch (NL), Kasper de Vos (B), Kasper Jacobs (NL), Kim David Bots (NL), Lieven Hendriks (NL), Lieven Segers (B), Mike Moonen (NL), Morgan Betz (NL/VS), Nel Aerts (B), Paul de Jong (NL), Pim Blokker (NL), Ricardo van Eyk (NL), Robbert Pauwels (NL), Rowan van As (NL), Sam Hersbach (NL), Simon Wald-Lasowski (F), Sophie Schmidt (D), Tanja Ritterbex (NL), Tom Poelmans (B), Vaast Colson (B), Vera Gulikers (NL), Willem de Haan (NL)
Curator: Frank Koolen (NL) in samenwerking met Kim David Bots
Opening: vrijdag 6 september 2019 om 20 uur met performances en booklaunch

Speak Memory – W139
14 september – 3 november
Amsterdam, Noord-Holland
Kunstenaars: Marie Aly, Gijs Frieling, Meschac Gaba, Eulalia Garcia Valls, Charles & Ray Eames, Thomas Hirschhorn, Ad de Jong, Job Koelewijn, Marijn van Kreij, Aernout Mik, Julika Rudelius, Gayatri Subramanian.
Samengesteld door: Melchior Jaspers & Anami Schrijvers

Katja Mater / Dear Sides – P/////AKT
7 september – 20 oktober
Amsterdam, Noord-Holland
When things looked at return your gaze, they can perhaps also subtly offer you different ways in which they allow themselves to be seen. Suggesting an exchange between object and subject, from obverse to reverse, a mise en abyme of sight. And would the same apply when it comes to the act of reading and looking at words?
Dear Sides is a new film installation that is generously lending its name to the constellation of new pieces that Katja Mater will be showing at P/////AKT.

BIG ART – Hembrug
12 september – 15 september
Zaandstad, Noord-Holland
For 4 days the industrial Hembrugterrein is occupied by XL artworks of contemporary artists and designers. A unique mix of monumental paintings and drawings, large sculptures, big photos and huge installations by acclaimed names and emerging talents.

Guess Who’s Coming to Dinner Too?– De Appel
5 oktober – 1 december
Amsterdam, Noord-Holland
Guess Who’s Coming to Dinner Too? is een solotentoonstelling en sociaal monument van kunstenaar en activist Patricia Kaersenhout en gastcurator Vivian Ziherl. De tentoonstelling lanceert een nieuwe en uitgebreide installatie van 50 glassculpturen, ontwikkeld door Kaersenhout met Vrij Glas in Zaandam. Geïnspireerd door het idee van ‘dineren met de doden’, eren deze glaswerken het leven en de strijd van vrouwen van kleur doorheen de geschiedenis en de mythologie, door het vertellen van de verhalen van 38 ‘heldinnen van verzet’.
Opening: 4 oktober, 2019; 19:00 – 21:00

Supre:organism – Waag & Kunstfort bij Vijfhuizen
14 september – 6 oktober
Vijfhuizen, Noord-Holland
De men­se­lijke ruim­te­vaart kan worden be­schouwd als het summum van de mo­derne be­scha­ving. Ge­du­rende de vo­rige eeuw heeft de mens­heid zich ge­ves­tigd in de ruimte, het zon­ne­stelsel ver­laten, de maan be­reikt en zich ge­ves­tigd in de baan rond de aarde. Wat vinden we van deze con­tinue uit­brei­ding van onze aan­we­zig­heid, waartoe geen enkel ander aards or­ga­nisme in staat is ge­weest?
Waag & Kunstfort pre­sen­teren: Supre:organism. Ter­wijl de hui­dige ruim­te­ver­ken­ningen nauw ver­bonden zijn met de bi­o­we­ten­schap, tech­niek en in­du­stri­a­li­satie, maakt Supre:organism dui­de­lijk dat we ook al­ter­na­tieve, kri­ti­sche per­spec­tieven moeten ont­wik­kelen op de ruim­te­ac­ti­vi­teiten van de mens. Zo ver­rijken we onze hui­dige kennis met een tot nu toe over het hoofd ge­zien on­der­deel van deze ont­dek­kingen: de mens.

Door de jaren is de ruimte een tot de ver­beel­ding spre­kend on­der­werp ge­weest. Zowel voor kun­ste­naars – denk aan film­ma­kers als Walt Disney en su­pre­ma­tisten als Kasimir Ma­le­vich – als voor kos­mo­logen, die de glo­bale struc­tuur en evo­lutie van het heelal be­stu­deren. In deze ten­toon­stel­ling zijn het op­nieuw kun­ste­naars die het mens­zijn be­zien, maar dan in re­latie tot tech­no­logie en mi­lieu. Zij dragen bij aan een be­grip, niet over ‘wat daar is’, maar ‘wat wij wor­den’.
Kunstenaars: DSTART, Ele­onore Hellio, Ivan Hen­ri­ques, Minna Långström, Qua­dra­ture, RYBN, en Antti Te­netz.
Ope­ning: za­terdag 14 sep­tember, 15.00 uur

INVISBLE MAN – Nieuwe Vide
6 september – 3 november
Haarlem, Noord-Holland
Ralph Ellison’s Invisible Man (1952) is het complexe en gelaagde verhaal van een naamloze zwarte man die zijn weg probeert te vinden in het Amerika van de vroege 20e eeuw. Deze existentiële bildungsroman gaat over de zoektocht naar identiteit, terwijl de maatschappij allerlei verschillende rollen op wil leggen. De hoofdpersoon voelt zich onzichtbaar, omdat mensen om hem heen niet in staat zijn of weigeren om zijn ware zelf te zien. Dit speelt zich af tegen een achtergrond van een racistische maatschappij, waarin de hoofdpersoon worstelt met contrasterende visies en stereotypen over hoe een zwarte man moet zijn of zich hoort te gedragen.
Invisible Man raakt aan thema’s die vandaag de dag, ook in Nederland, nog steeds actueel zijn. Wie is in onze maatschappij onzichtbaar? Wie zijn er in de geschiedenis onzichtbaar gemaakt? De machtsstructuren die processen van (on)zichtbaarheid domineren zijn alom aanwezig, maar herkennen we ze wel?
In deze tentoonstelling kijken kunstenaars met een kritische blik naar de thema’s in Invisible Man in relatie tot onze huidige maatschappij.
Kunstenaars: Coco Duivenvoorde, Quinsy Gario & Jörgen Gario, Patricia Kaersenhout, We Sell Reality

Groningen

‘Some things to talk about’ – SIGN
5 september – 28 september
Groningen, Groningen
Voorwerpen en materialen transformeren zich en stellen hun relatie met ons ter discussie. Zij herzien hun functie, vervreemden hun betekenis tot aan personificatie toe en kunnen zelfs als spreekbuis dienen.Kunstenaars maken in SIGN nieuw werk passend in dit concept.
Met werken van: Milena Anna Bouma, Ceel Mogami de Haas, Dagmar Stap, Daan Muller
Opening: vrijdag 6 september 17.00 uur

Friesland

Jasper Coppes – Kunsthuis Syb
14 september
Beetsterzwaag, Friesland
Van 5 augustus tot en met 16 september is Jasper Coppes resident bij SYB. Op zaterdag 14 september zal hij zijn werk presenteren in SYB. Jasper zal werken aan een film die hij opnam in Groenland, en zal ook in Friesland onderzoek doen naar het landschap. In recent werk onderzocht hij de processen die het landschap en cultureel erfgoed maar ook ons collectief geheugen vormen. Tot op welke hoogte is het constante proces van geologische formatie van de aarde een reflectie van de manier waarop onze geest gestalte krijgt?
Maar behalve deze ‘sedimentation of the mind’ onderzoekt Coppes ook het tegenovergestelde proces: welke invloed heeft de innerlijke leefwereld van de mens op haar omgeving? En hoe kan het gebied, dat tot stand komt door de wisselwerking tussen geest en omgeving, in kaart worden gebracht?