Creepy werken
Een tijdje geleden kreeg Motley van een lezer een korte mail: Waarom maken kunstenaars toch altijd van die sombere of ronduit creepy werken? Hanne Hagenaars dacht na en kwam tot dit antwoord:
‘Dat de mens zijn eigen broek niet kan ophouden’, zo hoorde ik het kunstenaar Berend Strik een keer formuleren, dat we met zijn allen geen betere wereld kunnen maken, met die gedachte zou je iedere avond naar bed gaan kunnen gaan en iedere ochtend wakker kunnen worden. Daar wordt de wereld niet beter van. Waarom drukken kunstenaars ons dan toch steeds met de neus op de feiten? Face Eater uit de serie auto-cannibals van Dana Schutz kan misschien iets duidelijk maken. ‘Schutz invents a race that would rather swallow itself rather than cope with its own inadequacy.’ De man likt me de tong zijn eigen oogballen af, bloedspetters druipen als vet van zijn kin. Het schilderij is zo bizar dat ik er om moet lachen. Ik herken het wel. Haar schilderijen zijn een soort vertellingen, parabels die de werkelijkheid becommentarieren en de auto-cannibals staan in de traditie van de golem, Mary Shelley’s Frankenstein of Japanese kaiju. Albino is een krachtig en vertederend portret van een albino meisje dat bijna licht lijkt te geven. Haar gezicht heeft iets onnozels, zo rond met een beetje geopende mond en een dikke onderlip. ‘An honest confession of repulsion and seduction.’
In een interview vertelde Dana Schutz dat een schilderij iets van je wil: ‘to be your friend or to kill you.’ Ieder schilderij balanceert op de grens van empathie en weerzin, in iedere situatie zit een tegenstrijdigheid.
Toen haar gevraagd werd wat de bron van deze werken was gaf ze dit beeldende antwoord: ‘I love that story of the woman freaking out on the Clyfford Still painting. I think the way it was described in the press was that she punched, peed, and rubbed “in and around” the painting. That, as well as having many friends going through transitions these past few years. I wanted these paintings to be about process and not knowing how you are going to land.’
Ook werd haar gevraagd naar het laatste werk dat ze kocht.
‘The Dalai Lama Teaching the Diamond Cutter Sutra and Seventy Verses on Emptiness at Radio City Music Hall.’ van Keith Mayerson. I love it so much!
Het schilderij is gebaseerd op een echte gebeurtenis: de Dalai Lama hield in New York voor een uitverkochte zaal een driedaagse les over leegte en het pad der verlichting dat je door de aanwijzingen van deze Diamond Cutter Sutra kunt bewandelen. Voor de deelnemers was het alles of niets, drie dagen wijsheid of geen wijsheid. We zien een vreemd oranje theater waar de voorstelling door de dalai Lama wordt gegeven in een dramatische enscenering.
De buddhistische manier van leven is uiterst vreedzaam, geen vlees eten, geen levend wezen doden, zelfs geen mier, vlieg of muskiet. Compassie moet uitgaan naar iedereen en alles. En misschien is dat uiteindelijk ook wel het antwoord van Dana Schutz. In alles zit een dubbel aspect, de wereld is niet in mooi of lelijk te verdelen, in goed en kwaaad want zonder licht is er geen schaduw. En natuurlijk is er goed en kwaad, is de ene mens misschien een beter mens dan de andere, maar een oordeel vellen is moeilijk want het kwaad schuilt altijd om de hoek. De mens is een vreemd wezen en door te bedenken dat je zelf niet zo ver verwijderd bent van het kwaad wordt het gemakkelijker om met een glimlach naar deze dwaze wereld te kijken. Luister naar het klappen van een hand.