Conflicting Identities
De muur, zowel fysiek als psychologisch, is allesbepalend in onze wereld, cultuur, de samenleving, persoonlijkheid en ons hoofd. De muur bestaat meer in ons hoofd dan hij er echt fysiek is. Het is zelfs wetenschappelijk bewezen dat dit psychologische aspect van de muur veel sterker werkt dan de fysieke vorm van stenen of beton. Geen wonder dat de muur om Europa, hoewel hij er echter ook fysiek is -wat veel mensen niet weten- vooral een psychologische scheiding is tussen ‘ons’ en ‘de ander’. Het concept van de muur is juist nu heel relevant, nu we ons middenin de ‘vluchtelingencrisis’ en de ‘war on terror’ bevinden.
De landsgrenzen waar we nu zoveel argumenten en meningen op baseren zijn ooit vastgesteld door iemand die op een bepaald moment, op een bepaalde plaats, simpelweg een vlag in de grond stak. De wereld is immers ontstaan zonder grenzen, zelfs de werelddelen waren eerst één geheel. We stammen uiteindelijk af van dezelfde voorouders. Naar verloop van tijd hebben we grenzen gecreëerd in de vorm van stippellijnen op een kaart, of in gedachten. Omdat we ze zelf hebben gevormd zijn ze in principe relatief, en zouden we ze ook weer ongedaan kunnen maken. Echter gaan we er nu mee om alsof ze vaststaand en absoluut zijn, en boven onze macht liggen.
. (Foto’s: Andreea Campeanu, José Palazon/Reuters en werk van kunstenaar Michael Aschauer)
De kunst kan een perspectief bieden van waaruit je kunt kijken naar bepaalde kwesties die anders lastig te beschouwen zijn; zo ook het idee en verhaal van de muur. Veel kunstenaars houden zich met de actuele gebeurtenissen bezig en er zijn veel bewegingen, groepen en evenementen ontstaan zoals Re:Creating Europe en New Europeans. Beide kunstprojecten kijken vanuit een artistiek perspectief naar de stand van zaken in Europa en zoeken naar een andere, meer open houding dan de opinies die de algemene de boventoon voeren. Als we kijken naar bijvoorbeeld de vluchtelingencrisis en verwante gebeurtenissen en tegelijkertijd proberen om onze ideeën ten opzichte van grenzen te verbreden, zien we al snel dat de identiteit van jij of ik, en de fysieke of psychologische muur of grens die deze van elkaar scheidt inherent aan elkaar verbonden zijn.
In de tentoonstelling ‘Conflicting Identities’, die te zien was in tentoonstellingsruimte de Expoplu in Nijmegen, stond deze verbinding centraal. Uitgangspunt was een boek van Alessandro Baricco, ‘De barbaren’, waarin Baricco stelt dat een muur identiteiten creëert. Hij ontkracht dat bepaalde volken of bevolkingsgroepen van elkaar verschillen, dat er daardoor onenigheid ontstaat, en dat er als reactie daarop een muur wordt gebouwd. Baricco stelt dat volgorde meestal andersom is; de onenigheid en verschillen ontstaan vaak juist als gevolg van de muur die is gebouwd door bijvoorbeeld een staat of autoriteit. Op deze manier kan een muur strategisch worden ingezet om verschillen en ideeën, en dus identiteiten, te creëren. Baricco geeft hierbij het voorbeeld van een van de beroemdste muren in de geschiedenis: de Chinese muur. De Chinese muur zorgde ervoor dat een groep nomaden buiten de Dynastie gesloten werden. Deze buitensluiting leidde tot creatie van hun identiteit, en ook die van de mensen die binnen de muur woonden: ‘de beschaafden’ (de Dynastie) versus ‘de barbaren’ (de nomaden). Er veranderde niks in het handelen of de houding van de verschillende groepen, maar door de muur werd hun wel een identiteit opgelegd, en zo creëerde de Dynastie ook een identiteit voor zichzelf.
In de tentoonstelling, die werd samengesteld door Youri Appelo, was werk te zien van Adrian Melis, Bas Overbeek, In Limbo Embassy, Lonnie van Brummelen & Siebren de Haan, Vera Mennens en Zentrum für Politische Schönheit. In de tentoonstelling, die werd samengesteld door Youri Appelo, was werk te zien van Adrian Melis, Bas Overbeek, In Limbo Embassy, Lonnie van Brummelen & Siebren de Haan, Vera Mennens en Zentrum für Politische Schönheit. De werken vertellen het actuele verhaal over een muur, staat, verschil of identiteit. In een tijd waarin al zoveel muren worden gebouwd, waarin de discussies zo hard zijn als gewapend beton, waar we praten over Zij en Hun en Wij en Ons is het een welkom genuanceerde expositie in Expoplu die op een openlijke manier het onderwerpt onderzoekt. Stelligheid wordt vermeden, de grenzen gepoogd te verzachten.
In Melis’ vierdelige videoserie komen de meest significante gebeurtenissen van de afgelopen 25 jaar ter sprake, zoals de val van de muur en de financiële crisis. Binnen iedere video is sprake van een discrepantie tussen geluid en beeld. (Credits: ADN Galeria)
Bas Overbeek onderzoekt de zichtbare en onzichtbare structuren in onze samenleving. Hij is gefascineerd door de afspraken die wij dagelijks gehoorzamen. Hoe vertelt een stukje afzetlint ons bijvoorbeeld waar we wel en niet mogen gaan en staan?
In Limbo Embassy is een mobiele ambassade voor de ongedocumenteerde vluchteling. Een ambassade vertegenwoordigt normaal gesproken een land, maar wat als je geen land meer hebt? In Limbo Embassy zoekt via artistieke wegen naar oplossingen om de positie van vluchtelingen te verbeteren.
Mennens doet onderzoek naar de niet meer bestaande Esperanto staat Neutral Moresnet, ten zuiden van Limburg. Haar onderzoek richt zich op de vraag hoe de geschiedenis van Neutral Moresnet verteld kan worden en bevraagt wat een staat nodig heeft om te (blijven) bestaan.
Het film drieluik ‘Grossraum (Borders of Europe)’ onderzoekt het land dat aan de randen van Europa ligt. Verdeelde landschappen worden vaak zwaar bewaakt door militairen en fotografie is verboden zonder de toestemming van de autoriteiten. Deze publicatie omvat een selectie van de correspondentie en een logboek dat het formele traject laat zien dat vooraf ging aan het filmen.
ZPS brengt, naar eigen woorden, morele schoonheid, politieke poëzie en menselijke goedheid tot stand door middel van hun werk. Hun werk staat bekend om controversiële interventies, waarin ZPS een actieve rol aanneemt binnen actuele vraagstukken zoals de vluchtelingencrisis. In de film ‘First Fall of the European Wall’ buigt ZPS zich over ‘de muur van Europa’.
Ook adverteren op mistermotley.nl ? Stuur dan een mail naar advertenties@mistermotley.nl