Het einde van 2023 staat op de stoep. Mister Motley blikt de komende weken terug met artikelen die dit jaar zijn gepubliceerd. Verhalen die belangrijke perspectieven bieden op de verstrengeling van kunst en dagelijks leven. Vandaag lichten we er drie uit die een kunstuiting belichten die op dit moment nog te zien is.

Deze week is Tanja Engelberts te gast bij Kunst is Lang. Tanja richt haar blik op de wijze waarop de mens met industriële middelen de natuur naar zijn hand zet, vaak met gevolgen die nog generaties lang merkbaar zijn. Zo filmde en fotografeerde ze zes jaar olieplatforms in de Noordzee, een beeldbepalende maar verdwijnende industrie. En voor haar installatie in Rijksmuseum Twenthe onderzocht ze de Twentse bodem, waarin door de NAM giftig afvalwater is geïnjecteerd. Door middel van foto’s, video en teksten, laat Tanja op poëtische wijze zien wat een industriële ingreep betekent voor het landschap, maar ook voor de omgeving en de cultuur van de mensen die er bij in de buurt leven.

Schrijfster en theatermaakster Marjolijn van Heemstra schreef een tekst over de oorlog in Israël en Palestina en daarmee reikt ze naar woorden die onze collectieve machteloosheid gestalte geven. ‘En toch is het opstaan tegen de vernietiging in Gaza, niet alleen protest maar uiteindelijk ook vredeswerk. En vredeswerk is zwaar. Vooral omdat je alleen voor vrede kunt zorgen vanuit een plek van vrede. En die plek dat ben je zelf.’

Hoe is het om samen te werken met je partner? In de groepstentoonstelling Yes, I Do bij Nieuw Dakota gaan vijf liefdes- en kunstenaarskoppels gaan in op de vervlechting en dynamiek van hun relatie en hun kunstenaarspraktijk. Marieke van Rooy schreef een tekst over de performance die ze voor Yes, I Do in haar eentje maakte. ‘Aan de ene kant geeft onze relatie mij de kracht om de volledige vrijheid op te zoeken in mijn artistieke werk, waarbij de speelse aspecten van ons koppel cruciaal zijn. Tegelijkertijd zit er in onze samenwerking, naast erkenning en waardering, ook afhankelijkheid en soms verstikking.’

Je tanden erin zetten. Doorbijten. Daar moest Laure van den Hout aan denken na het zien van de horror- en fantasyfilm Buurthuis 2 van Josefin Arnell. Op geestige, ingenieuze wijze verbeeldt de film van deze Prix de Rome-genomineerde kunstenaar hoe vastgoedontwikkelaars bestaande plekken ontzielen om er iets neer te zetten waar meer geld mee te verdienen is, maar dat in het belang van weinigen is.

Wanneer je in een willekeurig woordenboek het woord ‘stilte’ opzoekt, vind je doorgaans een definitie die ongeveer neerkomt op: ‘de afwezigheid van geluid’. Als je daarentegen de term ‘geluid’ opzoekt zal je nergens iets vinden over ‘het ontbreken van stilte’. Theatermaker Sanne Vanderbruggen vroeg zich af hoe anders onze belevingswereld zou zijn als we zouden uitgaan van stilte als iets op-zichzelf-staands in plaats van het ontbreken van iets anders. In het Stiltemuseum, dat van 1 tot en met 5 november te zien is in Theaterbroedplaats De Sloot in Amsterdam, kun je de door haar verzamelde stiltes ervaren.

Eerder dit jaar bracht schrijver en fotograaf Tatjana Almuli een ode aan het werk van Nan Goldin. “Ik ken geen fotograaf bij wie je de lucht op sommige foto’s bijna kunt ruiken, de lippen van de gefotografeerde haast kunt proeven. Waar zowel pijn als plezier zo voelbaar is – zo filmisch, zo levendig.” Op dit moment is in het Stedelijk Museum in Amsterdam This Will Not End Well te zien met duizenden foto’s, ondersteund door muziek, voice-overs en archiefmateriaal van Goldin.