Interview

Jam van der Aa gaat voor haar derde tekst in de reeks Land zonder grenzen in gesprek met literary bioartist Odette van Heesbeen. Odette vertelt over hoe ze steeds tegen de grenzen van de systemen aanliep: die van de academische wereld, van de taal, het kapitalisme, de zogenaamde gender-binariteit. ‘Hoeveel er vanbinnen gebeurt is niet naar buiten te brengen via de ‘normale’ manier van een lineaire verhaalstructuur en eentaligheid. Mijn hoofd bestaat uit dezelfde soort vertakkingen zoals te zien bij een slijmzwam. Het is continu op zoek naar een andere route, naar alle mogelijkheden.’

Reggie Voigtländer laat als een kind die veilig onder de tafel is gekropen zien hoe de wereld in haar ogen in elkaar steekt, een wereld waar ze weinig van begrijpt maar die onontkoombaar is, waartegen ze zich verzet en die ze probeert te veranderen. ‘Als je denkt over verzet tegen onrecht in de wereld kun je doorgaans twee dingen doen: je kunt terrorist worden of je conformeren. Het enige alternatief dat ik had, is kunstenaar worden.’ Alex de Vries bezocht het atelier van Voigtländer.

Alex de Vries ging op atelierbezoek bij Marc Warning. Na een loopbaan waarin hij toneelbeelden maakte voor onder meer Onafhankelijk Toneel, Nationale Opera en Toneelgroep Amsterdam wijdt Marc zich sinds 2021 aan zijn carrière als beeldend kunstenaar. ‘Ik heb een manier van doen en werken ontwikkeld waarbij ik niet denk: ‘Ik heb ’t gevonden, maar wat heb ik gevonden?’ Ik probeer te definiëren wat ik nog niet weet of ken. Als je iets nog niet weet, is alles nog mogelijk; de vrijheid van het ‘niet weten’.’

Op 29 maart opent in het Kunstmuseum Den Haag de tentoonstelling New New Babylon waarin de openingsceremonie van de Ambassade van de Noordzee is opgenomen. Nu de Ambassade een nieuwe fase ingaat, die van ‘spreken’, reflecteert Lieneke Hulshof met Thijs Middeldorp, Christiane Bosman en Harpo ’t Hart op de ‘luisterfase’. ‘Los van het feit dat we niet met de Ambassade konden beginnen zonder te luisteren, is de luisterfase ook functioneel. Door te luisteren verzamel je kennis. En die kennis is geloofwaardig omdat je een rijke argumentatie hebt. Luisteren is dus niet passief, maar juist actief.’

Alex de Vries ging op atelierbezoek bij Marjo Postma. ‘Het fysieke van het maken van mijn werk vind ik fijn, want er gebeurt van alles in mijn hoofd terwijl ik het maak. Er ontstaat een fantasiewereld, een eigen universum, als tegenwicht voor wat er in de werkelijkheid gebeurt. Ik ben bezig met een film die tactiel en poëtisch moet zijn, een eigen werk dat niet te letterlijk is.’

In haar tweede tekst voor de reeks Land zonder grenzen gaat Jam in gesprek met kunstenaar Elspeth Diederix. Haar foto’s hebben Jam naar eigen zeggen meermaals laten zien hoe voor haar haar AuDHD-brein functioneert.

‘De kracht van het werk van Kim Streur is de manier waarop persoonlijke intimiteit het particuliere sentiment overstijgt en een gezamenlijke bespiegeling wordt van het besef van wat er in de wereld is tussen het bestaande en het onvoorstelbare.’ Alex de Vries bezocht Kim in haar studio.

‘Het onvermogen of de moeilijkheid om in een systeem te passen omdat het als een te strakke jas je bewegingen belemmert, zal herkenbaar zijn voor veel neurodivergente personen. Sommige neurodivergenten vinden een ruimte, of een manier binnen een voor hun dwingende structuur, soms betreden ze een soort parallelle wereld, bijvoorbeeld de kunstwereld’, schrijft Jam van der Aa. In dit eerste artikel in haar reeks voor Land zonder grenzen gaat Jam in gesprek met kunstenaar Bo Stokkermans over hoe hij zijn weg vindt binnen de systemen van de (kunst)wereld.

Welke mate van ontoegankelijkheid ervaren mensen met een ‘lichamelijke’ beperking, mensen op leeftijd, ouders van opgroeiende kinderen en neurodivergente personen? Met Mira Thompson praten Maurits de Bruijn en Laure van den Hout over het belang van representatie, het vinden van woorden waar nog niet veel taal voor is, en actief werken aan een inclusievere en representatievere (kunst)wereld. ‘Ik kan er niet omheen dat anderen weten dat ik een beperking heb. Ik moet me er altijd toe verhouden, ook al heb ik daar niet altijd behoefte aan. Daar gaat ook veel van mijn werk over, over de blik en de betekenis en interpretaties die aan mensen met handicaps worden toegekend.’

‘Ik word zelf steeds normaler, maar mijn werk wordt steeds gekker’, vertelt Marja van Putten als Alex de Vries bij haar op atelierbezoek gaat. Als schilder werkte Marja jarenlang met een systeem waarmee ze haar doeken opbouwde met negen vakken die ze indeelt in drie basiskleuren: rood, groen en wit, en contrasten zoals binnen en buiten, hard en zacht. Geen systeem om het systeem, maar een houvast om haar composities dynamisch te maken. Drie jaar geleden gooide Marja het roer om en begon aan haar 2D-werken onder de noemer FemmeBRUT: textiele sculpturen van een groep gestalten met uiteenlopende achtergronden en karakters.

In de nieuwe reeks Land zonder grenzen onderzoekt en belicht Mister Motley samen met vier verschillende ervaringsdeskundige auteurs vier facetten van ontoegankelijkheid in het kunstenveld.