Essay

De social media platforms die we dagelijks gebruiken hebben gezorgd voor culturele vervlakking. Creativiteit en alles wat met cultuur samenhangt, wordt ingezet om geld te verdienen. De algoritmes waarop onze feeds zijn afgesteld beïnvloeden onze esthetische voorkeuren, maar het gaat niet alleen om een middelmatig aanbod, we ontwikkelen zélf een smaak die is gericht op die middelmaat. Deze verontrustende realiteit vormt de leidraad in dit vlammende essay van Jorne Vriens.

Mister Motley en festival Into The Great Wide Open bundelen de krachten om samen het onderzoek van kunstenaars voor een breder publiek te ontsluiten, zoals dat van Valerie van Leersum, die deze zomer op Vlieland een werk presenteert dat deel uitmaakt van de kunstroute van Into The Great Wide Open.

Onlangs bezocht Lara Nuberg het Nationaal Holocaustmuseum. Het is er druk. Ze stoort zich aan de andere bezoekers en aan de toon van de audiotour. ‘De tekst is te expliciet, vertelt me te duidelijk wat ik zou moeten voelen. Bovendien: Ik weet het antwoord toch?’ Maar de bron van de onvrede die zich aan haar opdringt, zit dieper.

‘Het lezen van Mijn moeder lacht doet pijn,’ aldus Lena van Tijen. ‘In lange zinnen zonder interpunctie, waarin het perspectief verspringt tussen eerste en derde persoon, tekent zich een beeld af van een vrouw die een afgrond nadert.’ Lena schrijft over de memoires van Akerman, de tentoonstelling Chantal Akerman. Travelling in Bozar, en over een moeder en dochter die een intens vervlochten leven leiden. ‘Donkere gedachten zijn zwarte gaten, je kunt erin verdwijnen. Dit betekent niet dat de donkerste gedachten ook het meest waarachtig zijn.’

Bij Upstream Gallery is de solotentoonstelling Guardians van Frank Ammerlaan te zien. ‘Lang niet alle betekenis is direct afleesbaar van een werk, maar dat hoeft ook niet’, schrijft Gerrit Willems erover. ‘Je hoeft niet te weten dat lood is ontstaan uit uranium en ons nu beschermt tegen radioactieve straling, en dus beschermt tegen ‘zijn voormalige zelf’.’ Maar bij wie goed kijkt, komt er vanzelf iets binnen van wat in de materie besloten ligt.

Sifra Coulet schreef een essay over de collectie Diamonds in Diapers van modeontwerper en kunstenaar Jose Marie Sta. Iglesia, diens werk vanaf vandaag te zien is bij Das Leben am Haverkamp in Den Haag. ‘Met de titel van zijn collectie verwijst Sta. Iglesia naar het feit dat Marcos, bij het ontvluchten van de Filipijnen, diamanten verstopt in de luiers van haar kleinkinderen. Sta. Iglesia ziet in deze actie van Marcos, de essentie van de controverse gesymboliseerd. Hij is naar eigen zeggen geïnteresseerd in dat plekje tussen parfum en rot waar Marcos zich begeeft.’

Lieneke Hulshof bezocht de Biënnale van Venetië waar haar opviel dat veel landen de sleutel van hun paviljoen overdragen en aandacht besteden aan inheemse perspectieven. Maar is dat voldoende als het gaat om het bevragen van het koloniaal geweld waar het land in kwestie zich schuldig aan (heeft ge)maakt?

De tentoonstelling REBOOT in het Nieuwe Instituut toont sleutelwerken uit de digitale kunst (periode 1960-2000) en nieuw werk van hedendaagse makers. Lena van Tijen schreef er een essay over dat inzoomt op de vraagstukken rondom het conserveren van digitale kunst zoals: Wat is een digitaal kunstwerk? En wat moeten we er eigenlijk van bewaren om haar essentie in stand te houden?