Breure en van Hulzen laten objecten bestaan
In de allereerste aflevering van Twin Peaks maakt het publiek kennis met een vrouw die geheimzinnig en glimlachend om haar heen kijkt. Ze draagt een rode bril, haar kapsel is degelijk geknipt en in haar handen heeft ze een houtblok vast alsof het een baby is. Het kost weinig moeite om in deze houtstronk een kind te herkennen en dat heeft alles te maken met de manier waarop ze het stuk hout in haar handen heeft: waakzaam en liefkozend. Agent Cooper vraagt: ‘’ Who’s the lady with the log?’’ Waarop de Sheriff antwoordt: ‘’We call her the Log Lady.’’
Log Lady laat zien dat ons menselijk brein geen moeite heeft om levenloze objecten te laten bestaan, als de omgeving van dat object daar maar op anticipeert. Precies dit gebeurt er dit weekend in de studio van Sander Breure en Witte Van Hulzen op de RijksakademieOPEN. Er is een stationshal nagebouwd met dezelfde bankjes die we herkennen uit de openbare ruimte. Daaromheen staan en zitten allerlei sculpturen; ze wachten, staren en lijken zich te vervelen. De sculpturen hebben keramieken gezichten, maar de rest van de lichamen bestaan veelal uit ongepolijste, grove materialen: van houten planken tot ingezakte klei. Deze onderdelen van de installatie zijn het meest indrukwekkend. Breure en Van Hulzen zijn in staat een betonblok eenzaam te laten voelen.
Het werk werd geboren op het Centraal station van Utrecht. Vorig jaar tijdens de RijkakademieOPEN lieten de twee neven al een videoregistratie zien van de performance How can we know the dancer from the dance?. Een half jaar lang bewogen vier acteurs zich dagelijks door de Utrechtse stationshal met een strenge choreografie van alledaagse bewegingen. Op het eerste oog vielen de acteurs dus ook niet op tussen de reizende mensenmassa. Maar zodra voorbijgangers de choreografie opmerkten, ontstond er een relatie tussen het alledaagse leven en een surrealistische kopie daarvan.
Dit onderzoek naar de menselijke alledaagsheid en de houdingen die daarbij horen, zet zich voort in de installatie van dit jaar. Het is fascinerend dat een performance kan leiden tot een serie hoofden die op allerlei torso’s passen. Hoeveel verschil is er eigenlijk tussen de vier acteurs op het station en deze acteurs uit de installatie? De vragen die David Lynch stelde met het personage Log Lady, komen terug in dit werk. Kan een object een rol vervullen in een scenario? Op het moment dat de reiziger op Utrecht Centraal doorkreeg onderdeel te zijn van een performance, kregen de acteurs iets onmenselijks. Er ontstond per direct een afstand tussen toeschouwer en performer; de acteurs werden bijna een object. Het tegenovergestelde gebeurt er dit jaar in de studio. De onderuitgezakte sculpturen worden bijna een wachtende reiziger. Maar het is ‘de bijna’ in zowel de presentatie van vorig jaar, als van dit jaar waar het om gaat. De kleine scheur in de transformatie van object naar mens en van mens naar object zorgt voor de totale verwarring.
De RijksakademieOPEN is nog tot en met a.s zondag te bezoeken.
Website Sander Breure en Witte van Hulzen