Bonje met de buren
De hel dat zijn de anderen, schreef Sartre. De hel dat zijn de anderen waarmee je samenwoont brengt anno 2014 wellicht wat betere nuance aan. Het pand van Jan Hoek is een pand met een verleden. In de jaren ‘80, nadat het Handelsblad fuseerde met de Rotterdamse Courant, veranderde het Handelsbladgebouw in een woonplek voor krakers. Hoewel Jan toen nog net te jong was om er zelf te wonen, heeft hij een kleurrijk beeld van die tijd: een extreem gezellig, gemoedelijk hippiefestijn waarin niemand een deur voor zijn kamer heeft en iedereen het met elkaar kan vinden.
Maar aan al het goede komt een eind. Mensen, ook krakers, worden ouder, en willen dan toch graag een voordeur of in ieder geval een niet-lekkend dak wanneer ze gaan trouwen en kinderen krijgen.
Daar ze zelf de onderhoud van het pand niet aankonden, sloten ze een deal met Ymere: de woningvereniging kocht het pand op en zou er een echte woning van maken als de inmiddels oud-krakers huur zouden gaan betalen.
Van deze schifting maakt Jan nu deel uit: een groep oud-krakers die ooit zo eensgezind tegen de wereld samenspanden, maar nu vervallen zijn in een burgerlijk haat en nijdcircuit waarbij ze het meer dan eens ook van elkaar moeten ontgelden. Sommigen van hen wonen al zo lang samen dat er spanningen zijn gaan heersen. Geen spanningen in de vorm van wie-heeft-de-afwas -laten-staan of worden-de-vuilniszakken-nog-buiten-gezet, maar spanningen die leiden tot een passievere vorm van agressie. Je zou zeggen dat een trappenhuis en een zonnig dakterras delen niet tot veel problemen zou moeten zorgen, maar het biedt alsnog een hoop mogelijkheden voor een subtiele strijd waar vroeger geen sprake van was.
Het Handelsbladgebouw ziet er van buitenaf vredig uit, maar aan de binnenkant wordt sporadisch het ene na het andere liefdevol geplaatste schilderij van de muur getrokken door medebewoners die er minder door gecharmeerd zijn. Niet dat het veel uitmaakt: later kun je je verloren conceptuele kunst altijd weer ophalen bij de weggeefhoek, een plek waar de bewoners dankbaar gebruik van maken om al hun afval te dumpen.
Jan besloot te kijken of de gemoederen met kunst wat te gesust konden worden. Hij gaf zijn klasje fotografiestudenten van de Willem de Kooning Academie Rotterdam allemaal de opdracht een kunstwerk te maken dat tot een betere verstandhouding, interactie en/of liefde tussen de bewoners moet leiden. Of dat in ieder geval het trappenhuis een beetje opleukt.
Barbara had in eerste instantie de intentie om iets neutraals te maken, zodat niemand de neiging zou hebben haar werk aan stukken te scheuren. Dit bleek onmogelijk: het leek haar niet logisch dat Jan hen naar zijn huis had gehaald had om provocerende doch meningloze dingen te produceren. Bovendien kan iedereen in wat er ook aan de muur hangt aanstoot nemen dus ze vond dat ze daar net zo goed gebruik van kon maken.
Omdat de bewoners zo negatief zijn over het prachtige pand waarin ze wonen heeft ze geprobeerd hun negatieve standpunt zelf ook in te nemen door de gemeenschappelijke ruimtes te fotograferen met een waas van boze donderwolken ervoor. Niet per se heel gezellig maar wel genoeg om mensen over hun eigen manische gedrag te laten nadenken, hoopt ze.
Natuur maakt mensen rustiger, zegt Cynthia. Ze koos ervoor een ontzettende feng shui verantwoorde fantasiewereld rond de buitenkant van het pand te scheppen, zodat de bewoners het chagrijn en de stress van het Amsterdamse niet mee naar binnen hoeven slepen.
In de weggeefhoek onderaan het trappenhuis zet iedereen spullen neer die hij/zij zelf niet meer wil hebben. Dorinda besloot dit als uitgangspunt te gebruiken. Ze zag dat de hoek in tegenstelling tot veel andere dingen in het Keizerrijk wel een levensduur heeft van langer dan drie dagen en maakte daarom haar eigen ruillijstje. Ze kocht de lijst voor drie euro: als iemand graag die drie euro zou willen zou hij of zij het lijstje in zijn geheel terug kunnen brengen naar de HEMA, maar moet dan dus wel het kunstwerk van de muur halen. Ze stelt de bewoners voor de keuze: wil je liever conceptuele kunst in je trappenhuis hebben hangen of pak je toch die drie euro voor jezelf? Alles wat in de lijst gestopt wordt kan geruild worden tegen geld, een voorwerp van dezelfde waarde (of juist niet), of er voor altijd in blijven zitten omdat het zo stom is dat niemand het wil hebben.
Als fotografiestudent die zich vooral in de modezone begeeft stapte Harmen met zijn werk bestaande uit een kapsalon (een bakje sla, shoarma en patat) een heel eind uit zijn comfortzone. De nieuwe buurman wordt na verloop van tijd steeds naarder om mee samen te wonen, net zoals dat in het echt gebeurt. In het begin lijkt iemand altijd vrolijk en gezellig, zegt Harmen, maar hoe langer je met iemand samenwoont, hoe irritanter die persoon wordt. De trekjes die je aanvankelijk zo aandoenlijk vond maken je leven ineens ronduit onmogelijk. De nieuwe bewoner heeft uiteindelijk een week huurloos in het Keizerrijk mogen verblijven voordat hij eruit gekickt werd.
Eline wil graag dat de bewoners positiever naar de elkaar gaan kijken. Door het kraakpandverleden van het huis is de politie in principe haar natuurlijke vijand. Door ze knuffelend en grijnzend neer te zetten in een bloemenkader laat ze zien dat je aartsvijand, zolang je hem maar vanuit de juiste hoek bekijkt, ook je beste vriend kan zijn. Of in ieder geval iets liever dan je eerst dacht.
Lisanne wil met haar grote wollen mandala ervoor zorgen dat er meer interactie komt tussen de bewoners. Ze is welwillend ingesteld en gelooft dat de irritatie tussen de bewoners vooral komt doordat de aanleiding tot het zoeken van contact meestal al uit negatieve grond is. Door hen een kunstwerk te geven dat in principe nooit af is en waar ze gezamenlijk met punaises en bollen wol aan kunnen werken geeft ze tegelijkertijd iedereen een gratis luchthartig gespreksonderwerp. Zolang niemand witheet wordt omdat een andere buur ‘het hele kunstwerk verpest heeft’ een vredelievende oplossing.
Na een tij lang luistervinken in het trappenhuis heeft Maike alle uitspraken die de bewoners in dat tijdsbestek gedaan hebben opgeschreven en aan de muur gehangen. De buren worden zo geconfronteerd met wat ze zelf gezegd hebben zodra ze de deur uitlopen, en komen daardoor misschien tot het besef dat ze het diarreevocabulaire aan verwensingen die uit hun monden komen best een beetje kunnen dimmen. Of dat ze tenminste moeten lachen om een uitspraak van zichzelf die ze terugzien. En het werkt: tien minuten nadat alle wolkjes hangen worden er al twee in een moment van onoplettendheid naar beneden gehaald door een snibbige buurman.
Stephany probeert het mooie in te zien van de haat en nijd in het pand: zonder ergernis kan er immers ook geen waardering zijn. Al moet het wel in balans blijven. Door deze yin/yang constructie op te hangen gevuld met allerlei willekeurige dingen die ze kon vinden in het gebouw wil ze laten zien dat er in alles zowel iets goeds als iets slechts te vinden is.
Sanneke maakte een advertentiebord zoals we dat ook in de supermarkt zien, maar dan in een huiselijkere versie. Je kunt de oproepbriefjes anoniem plaatsen –of niet, natuurlijk- en zo kan iedereen elkaar in briefvorm leren kennen. De briefjes variëren van seksueel (ik wil naar bed met de jongen van de eerste etage) tot onbedoeld grappig (wie heeft mijn kat doodgereden). Vanzelfsprekend niet bedoeld als klaagbord.
Ook adverteren op mistermotley.nl ? Stuur dan een mail naar advertenties@mistermotley.nl