Blauwe uren – Zevenhoekig opladen o.l.v. goeroe Marieke

Wat houdt een sessie van Blue Creates the Open Space precies in?
Als je binnenkomt begint het met inschrijven. Je reservering wordt gecheckt. Je moet altijd iemand extra meebrengen, dus met zijn tweeën komen. Maar ik ben ook wel eens alleen gegaan, daar werd coulant mee omgesprongen. Je krijgt meestal een briefje met een getal of een woord erop, en blauwe schoentjes om aan te trekken. En dan ga je naar het keukentje. Daar kun je je handen wassen. Er staat koffie en thee klaar. Je gaat een beetje kletsen. De sfeer is ongemakkelijk.
    Op een gegeven moment klinkt er een onduidelijk geruis. Kchgkchkgch. De eerste keer valt het bijna niemand op, want iedereen is aan het kletsen. De tweede keer denk je ‘Wat is dat?’. Mensen beginnen over het geluid te praten. De derde keer proberen mensen echt goed te luisteren, maar er praat altijd nog wel iemand te hard doorheen, die niets in de gaten heeft. Tot iedereen uiteindelijk rond het boxje van de intercom zit waardoor je Marieke hoort, die bijvoorbeeld zegt: ‘Whoever feels the most ready can enter.’ Omdat het bijna onverstaanbaar is, moet de boodschap vaak drie of vier keer herhaald worden.

Jullie worden een voor een binnengeroepen?
Inderdaad. Bijvoorbeeld op basis van het cijfer of het woord dat je hebt gekregen. Als je binnenkomt geeft Marieke je een hand en wijst je waar je kan gaan zitten. Het is kenmerkend voor de avond dat alles heel erg lang duurt. Vaak zit je heel lang in het donker te wachten tot iedereen binnen op zijn stoel zit. De binnenste kring stoelen is altijd vol, de buitenringen deels. Er zijn meestal tien tot twintig mensen.

Hoe ziet de goeroe eruit?
Marieke is lang, ze heeft vaak hoge hakken aan, meestal een blauw gewaad. Losse haren. Soms draagt ze een lange sjaal met een heptagon erop. 

En de ruimte?
Het is een soort mini-concertgebouw, heel mooi. Met een hoog plafond, veel blauwe elementen. Kneuterig Oud-Hollands, maar toch sjiek. Er ligt een kleed met een heptagon in het midden van de kring. Er liggen vaak dingen klaar. Steentjes bijvoorbeeld, of een soort speldenkussens. Het is heel donker, dus je kan het meestal niet zo goed zien. Je kan bijvoorbeeld gezichten ontwaren, maar niet de precieze gelaatstrekken erop. Verder is er meestal een projectie, van een dia-apparaat bijvoorbeeld.

Hoe gaat de sessie?
Marieke sluit als laatste de kring. Soms leest ze als intro een tekst of laat een muziekstuk horen. Elke sessie heeft een eigen thema. ‘Obstacles to start with Obstacles’ bijvoorbeeld, of ‘Arise, Slowly, Slog’. Ik herinner me een hele lange opsomming van blauwe zaken en uitdrukkingen met het woord ‘blauw’ erin. Alles duurt altijd heel lang. Dan zijn er vaak rituele handelingen, die geloof ik niet elke keer hetzelfde zijn.

Hoe komt het dat je dat niet zeker weet?
Je moet je overgeven. Je bent de tijd kwijt. Het overkomt je allemaal. Het voelt alsof iedereen weet hoe het hoort, behalve jijzelf. Maar dat gevoel heeft iedereen.

Dus je hebt het gevoel dat er onbekende regels gelden? Maakt dat je oplettend?
Het maakt je volgzaam, niet oplettend. Je denkt: nou, ik volg maar, we zien wel waar het uitkomt. Soms breekt er iemand uit en bevraagt iets, of gaat opeens uit zichzelf handelen. Dat mag er ook zijn, maar er wordt niet op ingegaan.

Kun je de rituele handelingen waar je het net over had beschrijven?
Er is bijvoorbeeld altijd een themamuziekstuk. Je moet meezingen. Meestal duren dingen denk ik 7 minuten of een veelvoud daarvan, al voelt het vaak veel langer. 

Waarom 7 minuten?
‘’De Healing Heptagon is een zevenhoek. Vandaag hebben we ook 49,- euro te besteden, dat is 7 x 7.’ [De goeroe heeft ons een budget voor versnaperingen aangeboden – RR] 

Wat voor betekenis heeft het heptagon?
Weet ik niet. Maar de vorm komt steeds terug. In de kleden, de hoge hakken van de goeroe, het donatiemandje – in alle rituele props. Ik heb thuis nu ook 7 heptagons, die heb ik gekocht voor 7,- euro. Je kan altijd unieke dingen bestellen aan het einde van de sessie. Je moet direct cash afre-kenen. De volgende sessie krijg je je aankoop uitgereikt… ’ Van Houten onderbreekt zichzelf en zegt zenuwachtig lachend: ‘Ik voel me een beetje alsof ik uit de school klap.’

Dit gesprek is door de goeroe zelf georganiseerd, je hoeft je niet schuldig te voelen. 
‘Oké. Nou, je krijgt je bestellingen op een protserige manier uitgereikt. Je wordt als koper even op een voetstukje gezet. Hoe meer je koopt, hoe meer aandacht je krijgt. Ik heb ook vier boekjes ge-kocht. Marieke maakt voor elke avond een apart boekje. En ik heb 7 opgeladen heptagons.’

Hoe bedoel je, opgeladen?
Ik mocht mijn heptagons met blauwe tape op Marieke’s lichaam vastplakken, op een zelfgekozen plek. Ze droeg ze de rest van de avond. Aan het eind van de avond waren ze opgeladen.

Dat donatiemandje, wanneer komt dat langs?
Een keer per sessie mag je doneren. Er wordt wel wat druk uitgeoefend, de assistent met het mandje blijft echt even voor je neus staan terwijl iedereen kijkt. In het begin doneerde ik prulletjes, maar uiteindelijk doneerde ik per keer 4 of 5 euro. Hoe vaker je komt, hoe meer je er rekening mee gaat houden en hoe meer geld er in het mandje verdwijnt.

Er zit dus een fors commercieel aspect aan.
Marieke zegt altijd ‘Healing is not for free.’ Geld is geen taboe en ze is er niet vies van, het is een belangrijk aspect. De avonden zijn wel gratis. Ook de koffie en thee. En de mintjes, blauwe mintjes trouwens. Maar er wordt wel een beroep gedaan op je portemonnee. De eerste keer is dat gek, maar al snel is het heel gewoon. Ik zing volgzaam mee en ik betaal volgzaam.

Wat gebeurt er nog meer zoal tijdens een sessie?
Marieke draagt dingen voor, of ze danst of zingt. Een keer stopte bij elke alinea die ze voorlas een nieuw mintje in haar mond, waardoor er een steeds grotere kauwbal in haar mond zat en het praten steeds moeilijker werd. Voor elke avond worden speciale doosjes ontworpen. Meestal uitschuifbaar en verlicht. Daar zaten bijvoorbeeld een keer lettertjes in, waarvan je er steeds een moest pakken als antwoord op een meerkeuzevraag van een persoonlijkheidstest. Later moesten we de letters opeten, toen bleken ze van snoeppapier te zijn. 
   Er ging ook een keer een boekje rond dat iedereen mocht bekijken. De eerste persoon die het kreeg voelde natuurlijk druk om geïnteresseerd te gaan bladeren, wat vervolgens iedereen ging nadoen. Want je gaat zo’n boekje niet meteen doorgeven als je er tien minuten op hebt moeten wachten. Het was bovendien zo donker dat je heel lang moest turen om er wat van te zien. Dus dat duurde weer heel erg lang.

Hoe lang duurt een sessie?
Dat weet ik dus niet, ik heb nooit gecheckt hoe lang het duurde. Het zou anderhalf uur kunnen duren, of drie kwartier. Meestal vind ik het ontzettend lang duren, maar als het dan afgelopen is denk ik ‘o, is het nu al voorbij?’. Gek hoe dat werkt.

Kijk je normaal wel veel op de klok, weet je graag hoe laat het is?
Ja, maar dat kan daar niet. Je kan niet op je telefoon kijken, of kletsen, of zomaar vanuit jezelf praten.

Wat maak je mee?
Je wordt je heel erg bewust van jezelf. Het is erg ongemakkelijk, maar er zit ook heel veel humor in. Soms is er een collectieve lach die heel prettig is, een erkenning van een gezamenlijk ervaren moment. Ik krijg ook heel veel binnenpretjes. Soms hoor je ook een ‘ik doe niet echt mee’-lach, van iemand die het niet helemaal serieus neemt of boos is. Dat vind ik wat minder prettig. Er zijn ook wel eens mensen weggegaan. Het is voor sommige mensen heel eng dat je zo moeilijk kan plaatsen waar je nou bent beland. Alles wat je denkt dat je mag verwachten gebeurt niet. Als je gewend bent om te denken dat je alles meteen moet begrijpen en er ook direct wat van moet vinden is het lastig.

Vormt Blue een gemeenschap?
Er is een vaste kern ontstaan die weet wat er verwacht wordt, maar er zijn altijd nieuwkomers. Het ingewikkelde is, dat je aan de ene kant deelnemer bent, en aan de andere toeschouwer. Daar zit een spanning tussen. Naarmate je vaker komt wordt je steeds meer deelnemer, je neemt het voortouw met zingen en accepteert makkelijker hoe lang alles duurt. Terwijl een beginner nog heel onrustig kan worden en denken ‘wat wordt er allemaal met me uitgehaald?’. Het is altijd heel awkward, je weet niet zo goed wat nu de betekenis of de bedoeling is.

Begrijp je achteraf wel waar het over ging?
Ik persoonlijk niet. Ik ben daar ook niet zo naar op zoek, ik ben niet zo talig. Ik laat het gewoon over me heen komen, alsof ik in de sauna zit. Het levert wel veel denkruimte op. Juist omdat je even niet zelf hoeft te denken. Er is heel veel ruimte voor nutteloosheid. Je bent eigenlijk een ontzettend schaap als je daar zit, maar er ontstaat dan een gevoel van vrijheid. Dat vind ik heel grappig, ik denk dat het de kracht is van Blue. Alles wordt even zo loos en onlogisch, dat je daarna even heel vrij in het leven staat. Je voelt de ruimte om heel lang bij dingen stil te staan en tijd nutteloos door te brengen. Het biedt mij een rustpunt. Je doet niks, net als in de sauna, maar je kan het toch bestempelen als een activiteit. 

Het is meer een passiviteit.
Maar ik kan het wel in mijn agenda zetten, dus ik kan het aan mijzelf verantwoorden.

Wat heb je eraan?
Voor mij is het een healing sessie, het heeft een positief effect op mijn geest. Er gebeuren dingen die heel bijzonder zijn. In de handelingen zit heel veel schoonheid, rituele kracht. Het zet me aan het denken over het fenomeen ‘opladen’, dat je positieve kracht kunt geven en krijgen. En het samen zingen of neuriën vind ik heerlijk. Het zijn altijd prachtige nummers. Speciaal voor de avond gecomponeerd en op een cassettebandje gezet. Alles is heel mooi vormgegeven. Iedereen is ook altijd heel intens aan het kijken. Omdat het zo donker is, weet je nooit helemaal zeker wat je ziet. Je fantasie gaat met je op de loop.

Hoe eindigt de avond?
Er gaan altijd veel emoties door je heen, maar het eindigt met ontzettende berusting. Bij iedereen. 

Hoe weet je dat het afgelopen is?
Marieke zegt meestal: ‘I’m really tired. I need to recharge.’ Dan gaat ze zitten met haar hoofd naar beneden. Ze zegt nog: ‘You may look around now.’ Het licht gaat niet aan, maar je mag rondlopen en alle instrumenten van dichtbij bekijken, en de wetenschappelijke tekeningen uit de jaren 60 met heptagons enzo. Daarna kan je nog thee drinken en napraten. Marieke is er dan niet meer bij.

Je wordt wel geacht om mee te doen, maar niet om iets te belijden?
Dat is een beetje de contradictie van Blue. Het heeft aspecten van religie, daar speelt het ook mee. Marieke zegt dat het een sekte is en dat zij de goeroe is, maar het is wel duidelijk dat dat niet zo is. Er zijn namelijk geen gedeelde waarheden. Het gaat om gemeenschappelijke aandacht en het samen door een proces heengaan, daar zit een ontzettende kracht in. Ik geloof dat het ook zou werken als je het geen sekte zou noemen, maar gewoon sessies of experimenten, of gewoon Blue. 

Je bent nu aan het evalueren. Zou je willen dat jouw feedback van invloed is, als was je een soort consument van Blue?
Nee, het volgzame is juist heel belangrijk en prettig. Daar moet Marieke ook voorganger in blijven. Ze moet helemaal niet uitgaan van wat de gemeenschap zou willen. Het staat of valt bij Marieke en haar invulling, dat is de kracht.

Wat is het meest gedenkwaardige moment dat je bij Blue hebt meegemaakt?
Dat zijn er meerdere! Een keer was ik heel erg moe en deed ik mijn ogen dicht. Toen voelde ik, dat ik zou mogen slapen, dat daar ruimte voor was. Dat vond ik een heel fijn moment. Ook het samen zingen. Daar word ik heel vrolijk van. Het is gezellig, een sterk gevoel van samen zijn. Ik zing nooit, dat durf ik niet. Maar hier gaat het niet om mooi zingen, het gaat om samen zingen. En ik vind het einde van een Blue heel prettig, als Marieke aangeeft dat ze gaat opladen. Zo van: ik ben moe, ik heb heel veel gegeven. Nu neem ik even rust en tijd voor mijzelf.

Was je voor Blue al spiritueel of religieus?
Nou… Ik vind spiritualiteit heel fijn, alleen het gemeenschappelijke ervan vind ik altijd heel benau-wend. Maar Blue vind ik bevrijdend. Het gezamenlijk door ongemak heengaan en het dan weer overstijgen is heel fijn.

Hoe verhoudt Blue zich tot de tijdsgeest?
Ik heb het idee dat deze maatschappij heel erg draait om efficiëntie. Elke seconde, elke centimeter, ieder leven moet efficiënt zijn. Je mag eigenlijk nooit een ongepland moment in je agenda hebben. Daar is Blue de tegenhanger van. Ik ben continu bang om een moment niet optimaal te gebruiken, om iets te missen – niet bij te houden wat er allemaal gebeurt in de wereld. Zelfs als ik voor rood licht sta ga ik snel even mijn email checken. Blue is voor mij een plek waar ik dat efficiënte los kan laten en mezelf kan toestaan om wat meer gewoon zomaar om me heen te kijken. Een oplaadpunt. Het lijkt wel wat op mindfulness, maar dan de artistiek-absurdistische variant. Bij geloof en mindfulness heb ik het idee dat er naar een bepaalde waarheid gezocht wordt. Bij Blue niet, dat wordt hoogstens geïmpliceerd.

Zou je willen dat Blue doorgaat?
Ik zou het heel fijn vinden om iedere week een uur Blue te hebben. Ik heb er echt een band mee opgebouwd. Maar ik snap ook wel dat het belachelijk veel werk is. Alles wordt per keer helemaal speciaal ontworpen. In de vormgeving van de nutteloosheid zit heel veel aandacht, tijd en precisie van Marieke, en dat voel je. Dat moet natuurlijk ook, anders zou het blijven steken in oppervlakkige onzin. Ik ben er steeds meer naar uit gaan kijken, om weer die vrijheid van Blue te ervaren.

Fotografie: Wypke Jannette Walen
De voorlopig laatste bijeenkomst vindt a.s. zaterdag 8 april plaats in de Vondelkerk. Het begint op de Overtoom 247-A om 20:37 uur (deuren open 20:00 uur), vanuit daar start een processie naar de Vondelkerk.