Belief is present
/*–>*/
‘Geen regels, een totale anarchie, alles viel weg tijdens de oorlog, we konden alleen nog steunen op God’. Bright Richards, acteur en schrijver, vluchtte in 1993 uit de burgeroorlog in Liberia en vertelt tijdens de opening Belief, on the move bij FOTODOK over de rol van geloof in relatie tot zijn ervaringen. Het geloof in God en de goddelijkheid van de ander kan een enorme bindingsfactor zijn tijdens oorlog. Als vluchteling kwam Richards vanuit Liberia, een plek waar iedereen gelooft in God, naar Nederland, een plek waar de kerk zo langzamerhand is leeggelopen. Ook in deze situatie, als migrant, kan geloof houvast geven, functioneren als een manier om te dealen met de vluchtige, individuele levensstijl met allerlei verplichtingen en verwachtingen.
Aandachtig luister ik, in een rustig binnenhofje in het hart van Utrecht, naar het indrukwekkende verhaal van Richards.
/*–>*/
Vanuit verschillende invalshoeken tonen diverse fotografen en filmmakers in de groepstentoonstelling Belief, on the move welke ruimte geloof in kan nemen in tijden van (persoonlijke) crisis. Het doel met deze expositie is zeker niet mensen te activeren tot geloven; het toont bepaalde (actuele) ontwikkelingen die rondom geloof spelen en wat geloof zoal kan betekenen voor mensen in verschillende situaties.
Garages, oude discotheken, winkels, leegstaande fabrieken. Het zijn allen verborgen en zelfgecreëerde gebedshuizen, waarin Italiaanse Moslims genoodzaakt zijn hun religie te belijden. In Italië zijn slechts acht officiële moskeeën, terwijl er 1,5 miljoen Moslims wonen. Aangezien het niet vanzelfsprekend is om een moskee, in tegenstelling tot een kerk, te bouwen, zijn Moslims genoodzaakt op andere plekken bij elkaar te komen. In een kleine inloopkast sla ik het, niet eerder in Nederland getoonde, boek Hidden Islam van Nicolo Degiorgis open. Elke pagina toont de formeel zwart wit gefotografeerde locaties. Bovendien kan elke rechterpagina in het boek worden uitgeklapt. De uitgeklapte pagina’s tonen opvallend intieme foto’s in kleur, die ons als buitenstaanders een inkijk biedt in de verborgen plekken. De gezamenlijke gebeden zijn treffend in beeld gebracht, het laat cohesie zien. Wie kan er nou iets tegen de bouw van een moskee hebben?
Tussen een aantal hutjes met zwart, blauw en grijs bedekte zeilen houdt een man een luidspreker dichtbij zijn mond, waarna een luide stem in een, voor mij, vreemde taal iets aankondigt. De grote, op ooghoogte hangende projectie en het indringende geluid, trekt me rechtstreeks in het vluchtelingenkamp ‘de Jungle’ in de Franse havenstad Calais. Levensecht is de uitvoering van een gebedsoproep in beeld gebracht in het videofragment Azaan van Henk Wildschut.
De migranten in dit vluchtelingenkamp zoeken naar een manier om verder te leven. Een zelfgebouwde moskee en kerk, gemaakt van bij elkaar gezocht schroothout, karton en ander materiaal, zijn een van de eerste dingen die worden opgebouwd in het kamp. Het zijn plekken waar men het geloof kan belijden, maar bovenal waar mensen samen kunnen komen. Het zijn plekken die identiteit geven aan de leegte van het niemandsland. Op het terrein wordt feitelijk gewerkt aan een nieuwe samenleving.
Het videofragment en de foto’s van Wildschut tonen inzicht in hoe het eraan toe gaat in een vluchtelingenkamp. Hij fotografeert al sinds 2005 de Jungle en ziet een terrein dat steeds in beweging is, als een stad die wordt opgebouwd. De sloppenwijken die wij altijd direct relateren aan Afrikaanse landen, bestaan ook in Europa. Wildschut maakt de actuele thematiek rondom vluchtelingen menselijk. Zijn werk toont ons inzicht in het menselijk handelen en de zoektocht naar zingeving.
Eerder dit jaar toonde Wildschut zijn werk in FOAM en bracht hij in 2011 het boek Shelter uit, waarin hij de vluchtelingensituatie in Calais al toonde. Momenteel werkt hij aan het boek Ville de Calais, dat vermoedelijk begin 2017 gepubliceerd zal worden.
Samuel Otte, afgestudeerd aan KABK in Den Haag, toont in zijn afstudeerproject De val, mijn vader het geloof en ik zijn persoonlijke worsteling met het orthodox-protestants geloof. Zijn foto’s, maar zeker ook zijn autobiografisch boek, waarin veel handgeschreven teksten zijn opgenomen, tonen zijn strijd met een strenggelovige vader. Samuel, opgegroeid in de orthodox-protestantse familie, heeft twijfels over het geloof en stapt uit de kerk. Het boek gaat onder meer over de periode waarin het geloof tussen Samuel en zijn vader, die stervende was, in komt te staan. Geloof is in dit verband, in contrast met de andere werken, niet langer een bindende factor en komt juist tussen een menselijke relatie in te staan.
Geloof is aanwezig; verbindend, confronterend, collectief, individueel, bij hen, bij ons, bij jou, bij mij. Het beweegt zich in het veld van menselijke denkwijzen en het draagt bij aan relaties, samenlevingen en werelden. Of het geloof nou samenhangt met religie, innerlijke dromen of buitenaardse wezens, is niet van belang. Iedereen is opzoek naar een bepaalde duiding in het leven; een persoonlijke zoektocht naar zingeving.
Belief, on the move is te zien in FOTODOK tot en met 23 oktober. Het laat veelal fragmenten zien van grotere projecten waaraan kunstenaars en fotografen werken. Bij meerdere werken worden boeken en extra achtergrondinformatie getoond. Daarnaast zijn er drie documentaires te bekijken.
Deelnemende kunstenaars:
Martin Parr (UK), Henk Wildschut (NL), Nicoló Degiorgis (IT), Geert Goiris (BE), Sara Galbiati, Peter Helles Eriksen & Tobias Selnæs Markussen (DK), Samuel Otte (NL), Liz Hingley (UK), de Hokjesman (NL) en Emile van Rouveroy (NL).
Ook adverteren op mistermotley.nl ? Stuur dan een mail naar advertenties@mistermotley.nl