‘Because you are my destino’ – de film van Disney en Dali
Magisch en surrealistisch. Woorden die volledig passen bij het karakteristieke werk van Salvador Dali. De smeltende klokken en de gezichten die te herkennen zijn door het perspectief zijn niet los te zien van zijn naam, maar de grote fantasie van Dali is altijd bevroren op zijn schilderijen. Wanneer de surrealist de studio tekenaar van Disney, John Hench, ontmoet komen deze bekendheden tot leven; de twee creëerde in 1945 een korte film van zes en een halve minuut. De uiteenlopende handtekeningen van Dali en Disney – die ik zelf nooit in een eventuele samenwerking had bedacht – smelten samen door de overeenkomstige grootse fantasieën in de film Destino.
De korte film vertelt het verhaal over de zoektocht naar de liefde van een vrouw die zij uiteindelijk vindt in een gedaante van de Griekse god Chronos. Hij is onsterfelijk en personifieert de tijd. ‘Because you are my destino’ – ‘Jij bent mijn lot’ – wordt er gezongen door de zangeres Dora Luz. De film begint wanneer de vrouw haar ‘lot’ vindt in het beeld van de tijd, het beeld van Chronos, waarna zij zich sierlijk door haar eigen levens-doolhof verplaatst. Wanneer zij dansend een toren van haar eigen lichaam bewandelt struikelt en valt ze in haar volledige kwetsbaarheid, naakt, naar beneden. Ze wordt uiteindelijk opgevangen door haar lot, Chronos.
Because you are my destino.
De twee figuren van Chronos en de vrouw bewegen zich veelal individueel van elkaar door het karakteriserende Dali decor. Zo wandelt de vrouw over het schilderij The Broken Bridge and the Dream, waar ook haar sierlijke dansbewegingen in terug te vinden zijn, en zijn vanaf minuut 3:50 de grote hoeveelheid fietsende Fransmannen met broden op hun hoofd te herkennen uit Study for Sentimental Colloquy. En dan hebben we nog niet eens gesproken over de typerende manier waarop het gezicht van Chronos wordt gevormd in minuut 4:50: doormiddel van verschillende objecten en de vrouw zelf, wordt in perspectief zijn gezicht zichtbaar. Maar Dali maakte ook veel nieuw werk voor deze film. Na het einde van de tweede wereldoorlog in 1945 werd er een start gemaakt. In een periode van acht maanden, waarin Dali in de Disney Studio’s aanwezig was, werd er dagelijks gewerkt aan het beeldmateriaal. Maar na deze periode werd de productie stilgezet. Financiële problemen, die het gevolg waren van de tweede wereldoorlog, boden de film geen kans meer. Er werd geprobeerd de schetsen die er waren te verwerken in een korte animatie, maar ook dat mocht niet baten. Er was geen geld, en geen belangstelling van Disney meer.
Ruim 54 jaar lagen de originele schetsen ongezien in de kast toen ze werden ontdekt door Roy E. Disney, de neef van Walt Disney. In samenwerking met John Hench, die op dat moment nog werkte in de Disney Studio’s, werd de film uiteindelijk toch afgemaakt. De 17 seconden die Dali en Hench destijds al hadden gedraaid werden gebruikt en aangevuld, dat leidde tot de film die in 2003 werd gelanceerd. De twee hadden destijds, in hun acht maanden samen, zo nauw samengewerkt dat de originele schetsen niet van maker waren te onderscheiden. De twee, die je door hun eigen werk wellicht nooit had bedacht samen te werken, namen elkaars handschrift over. Alleen Hench kon zijn eigen schetsen identificeren van die van Dali, want zelfs voor Dali was er geen duidelijkheid.
58 jaar na dato was de zoektocht van de jonge vrouw door het labyrint van de tijd te zien voor het publiek.
De reacties waren lovend na de première op het Annecy International Animated Film Festival in Frankrijk; de film won vele prijzen en werd zelfs genomineerd voor een Oscar voor beste korte animatiefilm. 58 jaar na dato was de zoektocht van de jonge vrouw door het labyrint van de tijd te zien voor het publiek. Maar dat niet alleen, de film laat vooral ook zien dat twee uiterste vormen samen kunnen komen door hun fantaserende manier van denken en daardoor bijna een worden.