Ave Maria
Het is een koude winterse dag in 1864. De bladeren hebben de bomen verlaten en de grond van het bos is bekleed met een dun laagje witte sneeuw. Meisjes die binnen vijf jaar volwassen zijn genieten van de koude wind en de witte sneeuw. Tussen de bomen, boven op een heuvel staat een theehuis waar ze kunnen praten, lachen en opwarmen, dit alles onder het streng toeziend oog van de nonnen.
De meisjes zitten op het gymnasium Jeruzalem dat zich bevindt in het centrum van Venray. Zij worden onderwezen en opgevoed door de katholieke Ursulinen: nonnen die zich huisvesten in een kloosterorde in Venray. De meisjes worden met een strakke hand van de zusters opgevoed tot perfecte en meegaande echtgenotes van vooraanstaande mannen, en tot lijdzame moeders. Het ultieme voorbeeld dat de meisjes wordt gegeven is de heilige Maria, moeder van God.
Precies honderd jaar later streven jonge meisjes, die snel volwassen zullen worden, niet meer naar het zijn van lijdzame moeders of meegaande echtgenotes. Vrouwen vechten zich vrij en streven naar onafhankelijkheid en macht. In veel gevallen is Maria niet meer de vrouw die als voorbeeld dient. Veel eerder zal dit Wonder Woman zijn. Een iconisch voorbeeld van de feministische beweging en blijvend symbool van de vrouwelijke kracht. Daar waar Maria nooit enig emancipatorisch gevoel opriep, vervult bijvoorbeeld Wonder Woman al bijna 75 jaar deze rol.
Honderdvijftig jaar later loop ik door het bos met zijn kale bomen en gure wind. Het bos is een beeldentuin geworden en het theehuis dient nu als expositieruimte voor hedendaagse beeldende kunst. Samen dragen ze de naam Oda park. In het voormalig theehuis is weer een groep meisjes aanwezig van een jaar of vijftien. Allemaal hebben ze een wit T-shirt aan voor de foto’s die ze zojuist gemaakt hebben van elkaar in het bos. Ze warmen zich op in het café en lachen zo hard dat de medewerkers van het museum niet meer te verstaan zijn.
De huidige expositie in museum Oda park heet: Like a Virgin- Maria als Wonder Woman-. Een tentoonstelling die laat zien dat de twee vrouwelijke figuren opvallende gelijkenissen vertonen. In de witte zaal van het voormalige theehuis is een houten kapelletje gebouwd. Daarin zijn drie televisieschermen verticaal gezet met daaronder drie schermen die horizontaal staan op de grond. De verschillende schermen vormen één groot scherm waar de film AV Maria- een elektronische devotie wordt vertoont, gemaakt door kunstenaarscollectief Picture Parking. Een kerkkoor zingt AV Maria. De bezoeker krijgt snel het idee zich daadwerkelijk in een kapel te bevinden. Op de verticale schermen is Maria te zien, ze houdt haar handen plat tegen elkaar aan en wijst naar de hemel. Langzaam veranderd het beeld en houdt ze het kindje Jezus vast. Even later transformeert het beeld in een Spa-blauw flesje. De overgangen zijn subtiel en langzaam gemaakt. De horizontale schermen laten vrouwen van nu zien: modellen uit doucheproducten reclames en langzaam veranderen ze in ronddraaiende wasmachines. Picture Parking lijkt te willen tonen welke diverse rollen een vrouw kan aannemen: van heilige maagd tot wasmachine en van aantrekkelijk model tot moeder.
Wanneer de bezoeker een stukje verder loopt stuit het op een beeld dat lijkt op een oud Mariabeeld uit de katholieke kerk. Qua kleding lijkt de figuur echter op Super Woman. Het heilige blauw van de cape van de moeder van God is ook een kleur die de stripheldin vaak toegewezen krijgt. Het beeld staat letterlijk op een voetstuk, omdat we tegen beide iconen vurig hebben opgekeken.
Achter in de zaal staat een grote houten kast. Aan de inwoners van Venray is gevraagd Maria beelden in te leveren, mochten ze deze thuis hebben staan. Tientallen Maria’s sieren de kast. Van een doorzichtige zwangere vrouw waar de ingewanden en het kindje zichtbaar zijn tot klassieke religieuze beelden die we allemaal kennen. Deze verzameling toont dat Maria niet één identiteit bezit, maar honderden hoedanigheden kent. Iedere vrouw kan zich identificeren met één van de beelden.
Zowel Maria als Wonder Woman bezitten niet meer de grote rol in onze huidige samenleving die ze ooit hebben gehad. De iconen in hun originele uitvoering zijn verouderd en niet meer echt van deze tijd. Het Oda park laat echter zien dat deze vrouwen voort leven in andere vrouwen, of misschien wel in iedere. Wanneer ik het Oda park wil verlaten zitten de meisjes nog steeds aan de lange grote tafels. Het winterse licht schijnt op hun glanzende haren, hun zachte gezichtjes en de witte shirts maakt de meisjes smetteloos zoals de maagd Maria. Ik loop door het verlaten bos terug naar beneden langs de kunstwerken die ineens aanvoelen als figuranten in een immense kerststal. Vrolijk kerstfeest, mompel ik.
De tentoonstelling Like a Virgin- Maria als wonderwoman is nog tot en met 15 februari te zien in het Odapark. Morgen op 2e kerstdag is de tentoonstelling in de middag geopend.
Ook adverteren op mistermotley.nl ? Stuur dan een mail naar advertenties@mistermotley.nl