‘Please be careful, fragile work’ – zes kunstwerken op de KABK

Wat direct opvalt wanneer ik de KABK binnenstap zijn alle enthousiaste, lachende gezichten. Iedereen lijkt opgelucht: we mogen weer! Ondanks een vermoeiende opbouwperiode van drie weken is het een verademing om na het maanden thuiszitten de gevormde afstudeerwerken in een ruimte te plaatsen die niet ook functioneert als woonkamer. Gezien de korte tijd die ik heb, besluit ik enkel de route van de beeldend kunstenaars te volgen. In deze tekst licht ik zes werken uit van zes kunstenaars die allen op hun eigen wijze onderzoeken wat kwetsbaarheid en fragiliteit zowel inhoudelijk als materialistisch betekenen.

Onstabiel stabiel
“Please be careful, fragile work” hangt er op een A4-tje op de deur. Ik moet lachen, maar het is bloedserieus. Do you need me or do i need you? van Hannah Reede bestaat namelijk uit secuur opgestapelde keramieken objecten die pilaren vormen waar steigerbuizen op leunen. Een modulaire systeem, een puzzel die op oneindig veel manieren in elkaar gezet kan worden. Reede richt zich op de ambivalente relatie van de mens met de natuur: de wens van de mens om de natuur te beïnvloeden, te beheersen en te overheersen. Deze westerse gedachte leidt tot de omvorming van de natuur waardoor zij niet meer in haar natuurlijke staat bestaat. Hoe is onze relatie tot de wereld buiten onze huid, de ruimte buiten ons lichaam, tot het andere dan de mens? Kunnen we de controle loslaten en respect teruggeven?

Hannah Reede, Do you need me or do i need you? (2020)

In de ruimte stelen op het eerste gezicht de hand gedraaide keramieken objecten in samenwerking met de gefabriceerde steigerbuizen onder zachtroze TL-verlichting de show, maar voor wie een blik omhoog werpt, komt de realiteit in zicht. Op een rij staan twintig avocado-planten te balanceren. Vanuit een fascinatie voor kamerplanten en de wens van de mens om controle te houden, onderzocht Reede in haar thesis Why do i feel guilty for having potted plants? ‘hoe’ relaties met de ‘ander’ kunnen worden opgebouwd en welke ethiek en emoties leidende principes zouden moeten zijn bij het vormgeven ervan. In een tijd waarin het structureel stellen van vragen rondom hiërarchie en de eigen positie ten opzichte van die van ‘de ander’ mist, is het des te belangrijker ons af te vragen waarom we  de natuur beperken en beklemmen. Waarom zetten we massaal planten op slot in potten?

Hannah Reede, Do you need me or do i need you? (2020)

Ergens bij horen
Grijs tape, afgeplakte leegte, losse aantekeningen her en der, video’s. Met Side being, side belief legt Eva Sigurðardóttir haar gevoel van het ‘tussenin bestaan’ bloot. Het is mens eigen ergens bij te willen horen, ergens thuis te komen. Vanuit zowel antropologisch perspectief als intuïtieve communicatie onderzoekt Sigurðardóttir de samenleving en het bijbehorend menselijk gedrag. Vier jaar geleden vertrok de IJslandse naar Den Haag voor de studie beeldende kunst. Ze zal nooit een Haagse worden, maar een volledig IJslandse is ze ook niet meer. Wanneer ben je ergens onderdeel van? Wanneer hoor je ergens bij? In haar thesis Feel safe to feel safe heeft ze haar diepgewortelde interesse in het fenomeen ‘zich veilig voelen’ uitgewerkt. Beginnend met haar eigen ervaringen en observaties tijdens haar artistieke en activistische praktijk, onderzoekt ze de relatie tussen ruimtelijk bewustzijn, filosofische conceptualisering en het proces van beweging door de ruimte.

Eva Sigurðardóttir, Side being, side belief (2020)

Tijdens de intelligente lock down werkte Sigurðardóttir met een paar anderen in een atelier, waardoor het nooit echt ‘haar’ ruimte werd. Wat is onze rol in de ruimte en wat is onze connectie ermee? Wat bevat de ruimte die ontstaat tussen een insider en een buitenstaander? Welke ervaring is werkelijk? In het voormalig gedeelde atelier heeft Sigurðardóttir de overblijfselen van haar ateliergenoten omlijnd, een echo van hun aanwezigheid. Ze concentreerde zich op de ruimte en de menselijke interactie binnen de ruimte; de sfeer, architectuur, rol, betekenis en bedoelingen. Ze onderzoekt hoe het menselijk lichaam omgaat met de ruimte en hoe je de ruimte in kaart kunt brengen.

Eva Sigurðardóttir, Side being, side belief (2020)

Gebarsten ontheemding
In de overgang tussen de ruimte waarin Eva Sigurðardóttir exposeert en de ruimte waarin het werk van Filip Groubnov is geland, is een gang gebouwd van een ondefinieerbaar materiaal. Narges Mohammadi’s Passing traces bestaat uit 700 kg halva – met de hand geroerde bloem, boter, koude suikersiroop en zachte kardemomsmaak bereid door veel sterke handen. Deze Perzische zoetigheid wordt traditioneel bereid voor begrafenissen, als troost voor de nabestaanden.

Narges Mohammadi, Passing traces (2020)

De muren van de smalle doorgang – maximaal 1 bezoeker – zijn niet glad, sterker nog, er zijn op kniehoogte inkepingen gemaakt in de halva. Het blijkt meubilair uit een sobere slaapkamer, sporen van een momenteel gemiste aanwezigheid. De kloven waar meubels in pasten, zijn in verval geraakt en zichtbaar barstend als gevolg van de zwaartekracht. Ongrijpbaar en ontroostbaar tegelijk: zoals het leven eindig is, dooft een kaars onmiskenbaar in een nis waar de halva drukkend zwaarte biedt.

Narges Mohammadi, Passing traces (2020)

Zout leven, zoute dood
Bij binnenkomst zie je in eerste instantie een tapijt van uitgelopen zoutkorrels. Het knerpt onder je voeten. De hoek om, nog meer zout. De vloer is geheel bedekt met deze witte stof, die goed oplosbaar is in water en wordt gebruikt om voedingsmiddelen op smaak te brengen. De artistieke praktijk van Mirka Kachrimandiou (ook wel Mirka Ni-ak) is sterk beïnvloed door thema’s als afwezigheid en herinnering, maar ook verlies en rouw. Ze laat zich leiden door het materiaal waarmee ze werkt, waardoor de werken onafhankelijk kunnen bestaan, zonder zich te hoeven vormen naar steunpilaren van vooraf bepaalde ideeën.

Mirka Ni-ak, What will you do when salt rots? (2020)

Het zoutproject What will you do when salt rots? waar ik met mijn schoenzolen afdrukken in maak, herinnert ons aan de oorsprong van het leven. Het is een onmisbaar element om in leven te blijven, maar overtollige hoeveelheden brengen het leven tot dood. Zout wordt in de traditie medicinaal ingezet, maar heeft ook metaforische associaties met leven en dood. Ik betrap mezelf op de vluchtige gedachte een gat in de zoutvloer te boren door mijn waterfles te legen. Doordat zout oplost in water en later kan kristalliseren, symboliseert zout zowel het lichaam als zijn wedergeboorte, opstanding en onsterfelijkheid. Het merendeel van Kachrimandiou’s werken zou kunnen worden beschouwd als herinneringen die zijn opgebouwd uit fragiele, binnenkort te verdwijnen materialen. Deze tijdelijkheid vormt zich onder mijn voeten: iedereen die een stap zet, laat letterlijk een afdruk achter in de ruimte waardoor deze nooit meer hetzelfde zal zijn als voorheen.

Mirka Ni-ak, What will you do when salt rots? (2020)

De kracht van kwetsbaarheid
Als je weleens op de KABK bent geweest, weet je dat het gebouw een doolhof is. Je kunt zomaar een pareltje mislopen. Een van die werken bevindt zich in een stille, achteraf liggende ruimte waar Eva van Essen haar werk Compression toont. Vier sculpturen van was en keramiek hangen, liggen en staan op gepaste afstand van elkaar. De sculpturen pogen rechtop te blijven staan, niet te wankelen en de krachtige bouw van, zoals Van Essen ze noemt, “H”-constructiebalken te evenaren.

Eva van Essen, Compression (2020)

Van Essen onderzoekt de interactie tussen mens en object. In Compression kijkt ze naar de mogelijkheden van een gebalanceerde interactie, waarin mens en installatie gelijk gesteld zijn aan elkaar en druk, vanuit de maatschappij en door interne verwachtingen, gelijkmatig wordt verdeeld. Zowel mensen als objecten ervaren vaak druk, zij het op heel verschillende manieren. De druk die de mens in de huidige tijd ervaart, heeft negatieve weerslag op ons bestaan. Van wie moeten we van alles? Haar sculpturen van was en keramiek zijn kwetsbare objecten die maar amper hun eigen gewicht kunnen dragen en daardoor in hangende en gebogen vormen bestaan, ondanks de vorm van een ijzersterke constructiebalk. Met haar installatie wil ze kwetsbaarheid vieren in een maatschappij waar dat een taboe lijkt te zijn.

Eva van Essen, Compression (2020)

Stijgend lichaam
Terwijl ik met Van Essen in gesprek ben, zie ik door het raam aan de andere kant van de binnenplaats dat er een performance bezig is. In een wetsuit hangt Anastina Eyjólfsdóttir horizontaal in een gezekerde gordel aan twee draden in een doodlopende gang terwijl ze zwemmende bewegingen maakt in de lucht. Eyjólfsdóttir definieert in deze positie de denkbeeldige lijn van waar het oceaanoppervlak zich in het ergste geval binnen een decennium zou bevinden. Coastline laat zien waar de zeespiegel zal zijn als de mondiale temperatuur met 4,5 °C zou stijgen. De stijging van de zeespiegel wordt voornamelijk veroorzaakt door twee factoren die verband houden met de opwarming van de aarde: het toegevoegde water van smeltende ijskappen en de uitzetting van zeewater terwijl het opwarmt.

Anastina Eyjólfsdóttir, Coastline (2020)

In haar thesis The World as a Stage onderzoekt Eyjólfsdóttir hoe het leven en het lichaam met elkaar in verbinding staan en welke parallellen de twee wezens kennen. Kernvragen uit dit onderzoek zijn: Is het mogelijk om de kloof tussen leven en kunst te dichten? Is het mogelijk om presentatie en representatie te onderscheiden? Is theatraliteit buiten het toneel legitiem? Deze vragen maakt Eyjólfsdóttir zichtbaar in Coastline. Tot welk punt is de mens in staat de touwtjes in handen te houden?

Anastina Eyjólfsdóttir, Coastline (2020)

Meer informatie over de Graduation Show 2020 van de KABK, de kunstenaars en de werken vind je hier: https://graduation2020.kabk.nl/catalogue#department=ba-fine-arts