Aan Carmen
Fotograaf Kelly van Kampen brengt in de tentoonstelling ‘Het is mij uiteindelijk niet gelukt om er bij te zijn, kan ik je later bellen?’, te zien in café De Engelbewaarder in Amsterdam, de afwezigheid van een dierbare vriendin door haar succesvolle internationale carrière in beeld: de leegte en stilte van alleen onderweg zijn, van hotel naar hotel reizen, en het gemis van haar aanwezigheid bij een afspraak, ontmoeting of voorstelling. Vandaag publiceren we het korte verhaal dat Gilles Groot schreef voor de gelijknamige publicatie.
Op mijn arm zit een etterende korst. Die zit er al een aantal dagen. Misschien al twee weken. Ik peuter er zo nu en dan met mijn nagels aan. De korst moet weg. Onder de korst zat eerst een wond. Die wond zat er omdat ik tegen een lantaarnpaal was geknald. Ik had geluk want behalve die wond op mijn arm had ik alleen een paar blauwe plekken op mijn knieën. Ik had redelijk wat gedronken trouwens, toen ik die val maakte. Het was op de avond dat jij in het concertgebouw zou spelen. Mag ik je het hele verhaal vertellen, waarom ik het niet gered heb om te komen kijken?
Ik was die ochtend in de veronderstelling dat ik gelukkig was. In de spiegel had ik mijzelf sinds tijden niet zo zien kijken. Behalve de wallen onder mijn ogen leek het alsof ik straalde. Ik verheugde mij erop je weer te zien. Ik ging die dag vroeg hardlopen in het park. Het tijdstip waarop vaders joggen met kinderwagens in hun hand, scholieren als spreeuwen vliegen naar de eerste les en de eerste werkafspraak een virtuele ontmoeting is die je het liefst afneemt met een kop koffie in het park. Na dertig minuten hollen was ik kapot. Ik weet dat jij het veel langer volhoudt. Maar ik was best trots op mezelf.
Toen ik thuiskwam belde ik Mathias op. Zijn telefoon ging twee keer over voordat hij opnam. Ik hoorde aan zijn stem dat hij net wakker was geworden. Ik vroeg hem of ik langs mocht komen. Hij mompelde dat ik hem daarmee overviel en dat als ik langs zou komen ik chocoladebroodjes moest meenemen. Ken je die bakkerij bij Mathias in de buurt nog? Waar wij ooit die appeltaart hadden gekocht voor de verjaardag van zijn zus? Naar die bakkerij ben ik toegegaan. Toen ik aanbelde bij Mathias en ik hem in de deuropening zag staan, pakte ik hem vast. Het voelde vreemd om zijn lichaam zo dicht tegen mij aan te voelen. Drie maanden lang hadden we elkaar niet gezien, terwijl wij officieel nog wél een relatie hadden. Ik had geen verlangens meer maar hoopte dat hij meer zou doen dan alleen zijn armen om mijn middel heen slaan. Voordat we begonnen met praten was het een hele poos stil. Nou ja stil. Mathias zat eerst twee minuten gretig die pain-au-chocolades naar binnen te harken.
Hoe vaak heb jij Mathias gezien eigenlijk? Vier keer? Los van die verjaardag? Weet je wat grappig is: Mathias heeft onze vriendschap nooit begrepen. Hij vond het maar raar wat wij deden. Voice-memo’s naar elkaar sturen in het Duits, foto’s maken van lege rollen wc-papier op het toilet en onze obsessie met Dim-Sum’s in je broekzak verstoppen. Een vriendschap waarin één letter uitspreken al genoeg was om over de grond te rollen van het lachen. Weet je nog dat we met een houten liniaal uitgingen en de lengte van penissen zouden gaan opmeten? Of die keer dat we dronken gingen potloodventeren op het afscheidsdiner van mijn moeder? Mathias vond dat dus verschrikkelijk gênant. ‘’Die Carmen, dat is toch gewoon een kind? Ik snap echt niet dat zo iemand een internationale carrière kan hebben.’’ Ik probeerde hem onze vriendschap uit te leggen, dat we elkaar op het conservatorium hadden ontmoet en dat je was opgegroeid in een gereformeerd gezin en dat we je jeugd inhalen. Dat vond ie ergens wel aandoenlijk. Maar dat ook ik een vreselijke jeugd had gehad en dat jij mijn grootste geheim met je meedroeg wist hij niet.
Die middag ging het uit tussen mij en Mathias. Het voelde niet oké om je daarover te bellen. Je weet ook dat ik dit soort dingen liever later pas met je bespreek. Toch? Daarnaast moest je nog optreden. Jij had jouw zenuwen, ik had mijn verdriet. De laatste keer dat je mij schreef zei je dat je misschien zou gaan stoppen met spelen. Wanneer zou dat zijn denk je? Is het erg als ik zeg dat ik verlang naar een vakantie met jou? Zoals die keer toen we achttien waren en drie dagen naar Rome gingen. Maar misschien moet je nu even helemaal niet aan vakantie denken. Je zal wel moe zijn van je tournee.
Die middag lag ik gekreukeld in bed met een boek waarvan ik nog steeds alleen het eerste hoofdstuk heb gelezen. Verder lezen ging niet. Ik was leeg. Mijn ledematen waren verscheurd en je kent het wel; je huilt bij elke gedachte. Zijn oren, pupillen, zijn balzak, zijn doucheputje, zijn groene jas, zijn goedgevulde boekenkast, zijn eieren met spek, zijn kaken, de auto van zijn opa en die veel te zoete parfum. Ik lag die middag niet in bed maar in een loopgraaf samen met dat boek van Louis-Ferdinand Céline. Ik zocht naar verzoening en vond een fles rosé. Ik las op internet dat Céline een antisemiet was, gooide het boek weg en even later zat ik aan de bar bij Café Krom. Daar zaten Mathias en ik altijd nadat hij klaar was met werken. ‘’Het is uit tussen mij en Mathias’’ zei ik tegen de barman. Hebben wij ooit bij café Krom samengezeten Carmen?
Ik had je willen bellen om te zeggen dat ik het niet meer zou opbrengen om te komen kijken naar je optreden. Maar ik durfde het niet. Ik was bang om je te beledigen. Ik heb je nog nooit afgezegd weet je dat? Als we eerlijk zijn; jij hebt mij weleens laten hangen. Vaker dan eens. Herinner je je nog Berlijn, twee jaar geleden? Natuurlijk doe je dat. Ik wil je er niet mee confronteren Carmen maar ik volgde je voetsporen in de sneeuw. Ik zat naast je in het café maar jij was er niet. Jij was onbereikbaar. Diep in gedachten verzonken omdat je dwaalde tussen verlangens en de realiteit. Twee weken ben ik daar geweest maar praten deden we niet. Ik zou het niet kunnen wat jij doet. Mijn vingers zijn te knoestig voor het bespelen van snaren. Maar alsjeblieft hou op met al die sterallures! Sorry. Dat had ik niet moeten zeggen.
Ik had misschien wel tien glazen rode wijn gedronken toen ik om tien uur s’avonds uit café Krom kwam gekropen. Ik zag er een beetje uit zoals mama op die ene ansichtkaart. Weet je welke foto ik bedoel? Dat is de foto waarvan jij zei ‘’wat een kutvakantie moet dat zijn geweest.’’
Mathias was lief Carmen. Mathias was écht lief. Hij hielp mij rechtovereind staan als jij er niet was. Ook al had ik zo’n kutdag gehad tegen hem kon ik aanleunen. Die avond kon ik nergens tegen aanleunen. Maar dat wist ik niet toen ik de controle over mijn stuur verloor. Voor ik er erg in had, lag ik op de grond. Even later werd ik omringd door een groep mannen die naar mij keken alsof ik een beeldhouwwerk van Rodin was. ‘’Raap mij op godverdomme!’’ zou ik gestameld hebben. Toen ik de volgende ochtend wakker werd zag ik de wond op mijn arm. Een donkerrode piramide gevormde vlek. De kater walste door mijn hoofd heen en sloeg oorverdovend hard met al zijn kracht tegen mijn schedel aan. Herinneringen aan de avond daarvoor drongen zich aan mij op. In het labyrint van mijn gedachten hervond ik de kracht om te spreken. Heb je de voicemail beluisterd die ik heb ingesproken? ‘’Carmen’’ zeg ik eerst en dan; ‘’is dit het spel dat je wil spelen? Een vriendin naar wie ik moet smachten en naar wie ik moet verlangen? Een vriendin die op de begrafenis van mijn moeder een lied zingt. Een vriendin die verdwijnt als een salamander tussen de warme stenen en zich daar veilig schuilhoudt. Ik hou van je.’’
De expositie ‘Het is mij uiteindelijk niet gelukt om er bij te zijn, kan ik je later bellen?’ is tot en met 29 oktober 2024 te zien in café de Engelbewaarder in Amsterdam.