6000 gouden eieren

20 december 2016

/*–>*/
Zijn kwetsbare lichaam hangt, met omgetrokken benen, hoog aan het plafond. Met de ogen angstig gericht naar beneden, overziet hij de diepte en de dreiging van het, op een paar meter afstand gelegen tafereel. Zijn handen laten los, langzaam valt het lichaam naar beneden, richting onbekend terrein. De afstand verkleint: de confrontatie met de twaalf stapels van elk 15 eierendozen met ieder 36 eieren is onontkoombaar. De eerste aanraking lijkt soepel. Het lichaam verdwijnt in de stapel; de 6000 eieren nemen het vallende lijf, met uitzondering van handen, voeten en het bovenste stukje van het hoofd, moeiteloos op. Chaos en verval volgt: een uitspatting van eieren die alle kanten op vliegen. Hoe dieper het lichaam zakt in de stapel, hoe groter het aantal stuiterende bolletjes met gele prut alle richtingen inschiet. Zijn gezicht staat gespannen, elke spier voert druk uit. In een laatste poging grijpen de armen zich vast aan de dozen om verdere destructie te voorkomen. Maar tevergeefs: stapels eieren blijven vallen. Een vulkaan met gele lava is uitgebarsten.

/*–>*/

Mijn Huis

In de video Mijn Huis van Jaap Scheeren overkomt mensen ‘iets’. Het gaat over het maken van keuzes, waarbij iedereen wel eens een sprong moet maken. Jaap Scheeren, fotograaf en beeldend kunstenaar, geeft in de tentoonstelling VRIJSTAAT MOTI een absurde blik op zijn eigen leven. De installatie van objecten, foto’s en film visualiseren onder andere herinneringen aan zijn jeugd, gewoontes, menselijke relaties en ambities. Het werk is niet autobiografisch; de objecten en foto’s doen namelijk een appèl op de toeschouwer zelf.

VRIJSTAAT benadrukt de vrijheid in een staat. Maar wat is vrijheid? Vrijstaat is een ingewikkeld begrip door de verschillende interpretaties die eraan kunnen worden toegewezen. Jaap Scheeren dacht na over het begrip en hij wist vrijwel meteen dat de enige plek waar hij zich daadwerkelijk vrij voelt, zijn eigen huis is. ‘Mijn huis is mijn vrijstaat’.

Het opgroeien in Nederland heeft invloed hoe dit ‘thuis’ zich vormt. Scheeren ervaart kansen en een soort veiligheid, er is altijd een sociaal vangnet op het moment dat er iets mis gaat. Gouden vuilniszak doet een uitspraak over dit veilige en ‘tuttige’ bestaan. Wanneer je de vuilnis buiten zet, zou je er goed uit moeten zien in het ‘foutloze’ leven. In de installatie, die geheel roze is bekleed, staat in de hoek van de ruimte de schitterende zak: goud, glimmend en hard. In een wereld waarin de vrouw al nauwelijks zonder make-up de deur uitgaat, doet het denkbeeld over de gouden vuilniszak nog niet zo gek aan. Profilering naar de buitenwereld vinden we nogal belangrijk. De ‘diva vuilniszak’ zou perfect passen op de set van The Stepford Wives (2004). Joanna (Nicole Kidman) komt in een vreemd dorp terecht, waarin alles ‘perfect’ lijkt te zijn: geen armoede, geen criminaliteit en alleen maar hele knappe vrouwen die altijd zin hebben in seks. De dwaze, volmaakt gestroomlijnde vrouwen paraderen in de supermarkten en zouden gemakkelijk goud vuilnis buiten kunnen zetten. Uiteindelijk blijken de vrouwen in Stepford Wives enge robots te zijn en vertoont hun glazend gouden wereld langzaam barsten.

Gouden Vuilniszak

Scheeren doet niet alleen een uitspraak over een mogelijke perfecte wereld die ons thuis van de toekomst is, de installatie toont met name werken die nostalgische gevoelens opwekken. Zandkastelen en de wc-deur zijn twee werken die een trip down memory lane garanderen. Wie heeft er vroeger geen zandkastelen gebouwd? De kunstenaar in ieder geval wel; hij bracht zomers door aan zee. Het werk gaat volgens Scheeren over het onbezonnen gevoel dat het bouwen van zandkastelen illustreert: de pure zorgeloosheid en de verspilling van tijd. Met lichtelijke verbazing ziet het kind hoe het door hem gemaakte kasteel een dag later ingestort is.
De wc-deur die tegen een van de roze wanden leunt, gaat ook niet zonder enige herkenning aan je voorbij. De deur is vol gekalkt met: ‘Lotte was hier, 4/5/2013’ U kent ze wel. In publieke toiletten staan altijd weer die twee hopeloos romantische namen met dat hartje ertussen. Ik vraag me al plassend af of zij, die in 2010 zo verliefd waren en dat met permanent markers wilden onderstrepen, nog bij elkaar zijn.

Bezoek VRIJSTAAT MOTI nog tot 31 december 2016 in Breda.