Heb je een Facebook bij je?

Lauren Alexander (LA) “Hetgeen ons verbindt is dat we beiden uit landen komen met een sterke politieke context. We zijn gevestigd in Amsterdam, maar onze achtergrond blijft een belangrijk onderdeel van onze identiteit en beïnvloeden ons werk zonder twijfel.”

Ghalia Elsrakbi (GE) “Toen de revolutie in Syrië uitbrak, was ik er persoonlijk bij betrokken. Het is mijn thuisland en ik volgde de gebeurtenissen dagelijks via Facebook. Veel van mijn vrienden namen deel aan de protesten, een aantal van hen werd gearresteerd. Ik voelde me verbonden met de gebeurtenissen terwijl ze plaatsvonden. Een aantal die ik op Facebook vond over de revolutie bewaarde ik op mijn computer. Samen begonnen we te archiveren, verzamelen en uiteindelijk analyseerden we het gebruik van beelden online. In oktober van 2011 werden we gevraagd om een tentoonstelling te maken van al het materiaal dat we hadden verzameld sinds het begin van de opstanden in Syrië.

Heske ten Cate (HC): “Is jullie archief volledig gebaseerd op jullie Syrische vrienden?”
GE: “Zo begon het. We waren gefascineerd door hoe mensen in een land als Syrië reageerden op de politieke veranderingen. In een land waar je niet naar buiten kunt gaan, de straat op om te zeggen wat je denkt. Hoe gaan die mensen om met een revolutie? Het is nog maar sinds kort dat mensen de mogelijkheid hebben online te communiceren.”

LA: “Egypte ondervond twee jaar geleden een enorme politieke verandering. Ik weet nog dat Ghalia me zei: “Er zal nooit een revolutie komen in Syrië.” Er zijn trends te ontdekken op Facebook en Youtube met betrekking tot politieke uitingen.  In het begin gebruikt elke gebruiker een pseudoniem, na een tijdje verandert dat. Al wist nog niemand waar het protest toe zou leiden.”

GE: “Je zou kunnen zeggen dat we gedurende het begin van ons onderzoek bezig waren met het verzamelen en observeren van het gedrag van Syrische internetgebruikers en hun houding ten opzichte van de mogelijkheid van een revolutie. In Syrië werd Facebook ineens een sterk wapen, als een virus verspreidde het zich en niemand was in staat het te beheersen.”

HC: “Hoe lang hebben jullie beelden verzameld van het internet voordat jullie de publicatie zijn gaan maken?”
LA: “We verzamelen nog steeds. Vorig jaar oktober zijn we begonnen met de publicatie, omdat het onderwerp in Nederland en de rest van Europa nog erg leefde, maar het nog niet duidelijk was hoe het te benaderen. Niemand wist echt wat er in Syrië gebeurde. Dat was de belangrijkste reden de publicatie te maken.”

LA: “Dergelijke protesten bereiken veel meer mensen dan door op straat te gaan. We ontdekten dat Facebook een slagveld is voor zowel de voorstanders als de tegenstanders van het regime. Vanwege alle propaganda die via Facebook werd verspreid, werd de strijd zichtbaar en helder. In de eerste editie van onze publicatie hebben we ons gericht op voorbeelden van propaganda die werden gemaakt door het Syrische Elektronische Leger (SEA).”

HC: “Dus dat betekent dat het Syrische leger kunstenaars in dienst heeft die voor het regime deze intrigerende beelden maakt?”
GS: “Ja. Dat is inderdaad een interessante gedachte. Deze kunstenaars en hackers noemen zichzelf het Syrische Elektronische Leger. Ze verspreiden nieuws en beelden online. Ze positioneren zichzelf als een onafhankelijke groep hackers, maar zijn uitgebreid bedankt in toespraken van president Al-Assad. “

LA: “Het grappig is het dat ze dezelfde toepassingen gebruiken als ontwerpers en kunstenaars. Ze zoeken het internet af, vinden beelden en gebruiken ze voor hun eigen doeleinden met behulp van software.”

HC: “Je bedoelt dat ze bijvoorbeeld de leeuw uit de film Chronicles of Narnia gebruiken en er een foto van Assad voor plakken?”
GS: “Precies. Zelfs beelden die geen specifieke betekenis hebben, bijvoorbeeld stock foto’s van Getty worden gebruikt voor de beangstigende propaganda.”

HC: “Is de publicatie een verslag van wat jullie op het internet gevonden hebben of verschaft Foundland zich van een mening over de revolutie en de propaganda?”
LA: “Ja, ik denk wel dat we een mening laten zien. Misschien niet zozeer in de vorm van een activistisch statement. Ons standpunt laat zich vooral zien in het interview dat we hebben opgenomen in de publicatie. Dit interview is opgemaakt uit een verzameling interviews en stukjes van het gesprek tussen Bashar Al-Assad en Barbara Walters tot interviews met Apartheid leiders. In ons fictionele interview met een”beeldenmaker,” verteld vanuit het standpunt van een maker van propaganda voor het Syrische regime, spelen we met de manier waarop mensen totaal opgaan in de mythe die ze zelf creëren. We hebben onze eigen mythe en een manier van spreken die propaganda gedoogd gecreëerd.

GS: “We zetten deze mensen niet neer als de verpersoonlijking van het kwaad. Dat is erg belangrijk. Iedereen is tot op zekere hoogte gaan geloven is zijn eigen mythe. Wij zien deze beeldenmakers als gewone mensen die misschien gebrainwasht zijn en echt denken dat ze het juiste doen. Deze mensen kunnen intelligent en getalenteerd zijn. Hun ideeën zijn radicaal, maar in sommige gevallen kun je het eens zijn met hun standpunten.”

HC: “Stel dat ik blind zou zijn, zou je me dan kunnen vertellen over de structuur en inhoud van de publicatie. Hoe ziet het eruit?”
GS: “De publicatie bestaat uit drie delen. Het eerste deel beslaat ons onderzoek naar social media en het gebruik ervan in Syrië. Het tweede deel is een beeldoverzicht gericht op de manipulatie van beelden, zoals ze worden gebruikt in de propaganda die het regime ondersteunt. Er zijn geen regels, geen issues met copyright, mensen stelen beelden van het internet and gebruiken ze voor hun eigen doeleinden. Het interessante is dat de beelden vaak hilarisch zijn; zelfs voor de Syriër. De beelden zijn gecategoriseerd, in bijvoorbeeld: beelden van de natuur, Westerse beelden, Walt Disney beelden en religieuze beelden. Het derde deel is het interview. Het interview is gedrukt op roze papier, dat het onderscheidt van de rest. Het geeft achtergrond informatie over ‘de beeldenmaker’. Het biedt inzicht in zijn manier van leven, denken, voelen en laat het potentieel zien van de beelden die hij creëert.”

HC: “De titel van de publicatie is: Simba, de laatste prins van het Ba’ath land. Waarom hebben jullie voor deze naam gekozen?”
LA: “De titel verwijst naar de Disney film The Lion King. Simba, de hoofdpersoon uit de film is erg populair en wordt veel gebruikt in propaganda van zowel het regime als de oppositie. Assad betekent ‘leeuw’ in het Arabisch. Het verhaal van The Lion King was een enorme hit in Syrië, omdat het vertelt over een kleine welp die zijn vader op jonge leeftijd verliest tijdens een gevecht. Het koninkrijk wordt overdragen aan de zoon en ook al is de kleine leeuw bang, hij vecht voor het rijk en alle dieren die erin leven. Veel voorstanders van het regime kunnen zich in dit verhaal vinden. Voor hen is het een metafoor voor wat er is gebeurd in de Assad-familie. De familie draagt de kroon al generaties lang. De titel verwijst dus naar het verhaal maar ook naar de beelden die als propaganda dienen, soms op een amateuristische manier. Het past bij hoe hilarisch deze beelden kunnen zijn.”

Meer informatie over Foundland