1 papegaai, 27 kunstenaars, 24 kleurplaten: Billytown Den Haag

De ‘artist-run’ galerie Billytown in Den Haag creëerde een format, maar liet de rest over aan de toevalligheid zelve. De kleurplaten zijn verzonden naar 27 kunstenaars. Wat er retour kwam was een frisse, narratieve benadering van de gebruikelijke aanpak van het inkleuren van een kleurplaat, waarbij het niet per se draait om wie hem heeft inkleurt, maar hoe de kunstenaar de vraag invult. Dat het in eerste instantie een kleurplaat is, is een vast gegeven, maar het fascinerende gebeurt tussen het begin en het eind. Zoals een kleurplaat die stopt met een kleurplaat zijn wanneer het kunst is; wat was dan de vorm van de uitvoering, welke acties vonden er plaats en wat is er gebeurd tijdens deze transformatie?

Typ je in Google de woorden ‘kleurplaat papegaai’, dan zal de desbetreffende vogel als een van de eerste zoekresultaten worden weergegeven. Het gros van het gevogelte is afgebeeld met de stereotyperende piraten-hoofddeksels of vertoeven met z’n tweetjes vrolijk op een of andere tak. Zij lijken zich al met al allemaal prima te vermaken, mede te zien aan hun snavel die omgevormd is tot een glimlach; wat anatomisch gezien natuurlijk niet om te lachen is. Een van hen hoort echter niet in dit rijtje thuis. Hij staart je op zijn minst ietwat ongemakkelijk van onder zijn ooglid aan en lijkt eerder een oordeel te vellen, dan je uit te nodigen hem in te kleuren.

Alsof de kleurplaat van zichzelf niet al moeilijk genoeg was om in te kleuren; zoveel gestructureerde vrijheid op één vel. Enerzijds zijn er de gegeven kaders, gevormd door dikke lijnen, die houvast en ordening bieden. Anderzijds schep je direct je eigen kaders waarbinnen de witte vlakken bijna schreeuwen om gevuld te worden met jouw individuele, artistiek genie. Binnen deze lijnen bestaat er een compleet, autonome vrijheid waarin vrijwel alle keuzes gemaakt kunnen worden die de maker opdoet, maar dit lijkt gecompliceerder dan gedacht.

Kleurplaat on the left from Johan Gustavsson – foto: Jasper van Strien

Henk Visch, als een van de deelnemende kunstenaars, belde Billytown op met de mededeling ‘ik haat die papegaai!’. Waar de papegaai zich eerst bevond is er nu ruimte gemaakt voor een gezicht bestaande uit dikke, zwarte lijnen met een redelijk uitdrukkingsloze blik. Daar doorheen de woorden ‘no words’. Paul de Jong heeft er een letterlijk zelfportret van gemaakt door een uitknipsel van zijn eigen gezicht over dat van de vogel heen te plakken. Maaike Schoorel verkondigde op een gegeven moment de woorden ‘ik had nooit ja moeten zeggen, wat heb ik gedaan?’, en haar kleurplaat is nu een groot, grijzig vlak geworden waar de enige sporen van de beruchte papegaai slechts te vinden zijn onder deze laag. Guillaume Bijl belde verrast op ‘Een kleurplaat, maar wat wilt u dan dat ik daarmee doe? Inkleuren?’; zogezegd, zo gedaan, en de kleurplaat van Thomas Swinkels, die momenteel juist bezig is met papegaaien in zijn werk, heeft plaats moeten maken voor een foto van een papegaai in eenzelfde soort positie als het dier op de originele kleurplaat.

Kleurplaten by from left to right; Riette Wanders, Evi Vingerling, Henk Visch (behind man with beer), Derk Thijs and on the right wall Frank Koolen and Kim David Bots – foto: Jasper van Strien

Stuk voor stuk gaat het hierbij niet per se om wat de kunstenaars hebben gemaakt in hun beeldende praktijk, of wat zij ooit nog gaan maken. De tentoonstelling gaat over het gegeven dat zij op dit moment, in deze tijd, hun stem laten horen, waarbij het niet uitmaakt of het eerst een kleurplaat was en toen een foto werd of eerst een kleurplaat en toen een grijs vlak. De confrontatie die er is aangegaan tussen kleurplaat en kunstenaar en hoe deze heeft geprobeerd en geworsteld. Dat is de hoofdmoot. Niet dat het ooit een kleurplaat was en ook niet wat de kunstenaar ervan gemaakt heeft. Wat er hangt is veel meer dan dat; een anekdote van het tussenstadium.

Door het hoge toevalligsheid-karakter bestond er geen zekerheid over wat Billytown terug zou krijgen. Eén ding was wel zeker; wat er ook terugkwam, ze zouden allemaal hetzelfde gaan kosten. (Dezelfde prijs van €750,-) Het blijven immers allemaal dezelfde kleurplaten. Waarbij het interessante natuurlijk wel is dat wanneer je alle vrijheid hebt – of beter gezegd krijgt – hoe ver je dan gaat? Hoeveel ruimte neem je in voor het experiment, in hoeverre lukt het je om niet aan externe verwachtingspatronen te willen voldoen en hoeveel vrijheid durf je jezelf te gunnen.

Kleurplaten by Afra Eisma and Maja Klaasens – foto: Jasper van Strien

De tentoonstelling 24 kleurplaten, en ‘The Kitchen #18′ met werken van David Bernstein en Rosa Sijben, zijn tot en met 12 januari 2019 te zien bij Billytown in Den Haag. Klik hier voor meer info.

Deelnemende kunstenaars aan de groepsexpositie: Guillaume Bijl | Pim Blokker | Melle de Boer | Kim David Bots | Prosper Desmet | Afra Eisma | Johan Gustavsson | Paul de Jong | Maja Klaassens | Frank Koolen | Joost Krijnen | Marius Lut | Jos van Meerendonk | Maje Mellin & Enric Fort Ballaster | Bernice Nauta | Robbert Pauwels | Machteld Rullens | Maaike Schoorel | Lieven Segers | Dieuwke Spaans | Thomas Swinkels | Derk Thijs | Evi Vingerling | Henk Visch | Riette Wanders | Marieke van ’t Zet

‘Kleurplaat’ – Guillaume Bijl

‘Kleurplaat’ – Pim Blokker

‘Kleurplaat’ – Melle de Boer

‘Kleurplaat’ – Kim David Bots

‘Kleurplaat’ – Prosper Desmet

‘Kleurplaat’ – Afra Eisma

‘Kleurplaat’ – Johan Gustavsson

‘Kleurplaat’ – Paul de Jong

‘Kleurplaat’ – Maja Klaassens

‘Kleurplaat’ – Frank Koolen

‘Kleurplaat’ – Joost Krijnen

‘Kleurplaat’ – Marius Lut

‘Kleurplaat’ – Jos van Merendonk

‘Kleurplaat’ – Maje Mellin & Enric Fort Ballester

‘Kleurplaat’ – Bernice Nauta

‘Kleurplaat’ – Robbert Pauwels

‘Kleurplaat’ – Machteld Rullens

‘Kleurplaat’ – Maaike Schoorel

‘Kleurplaat’ – Lieven Segers

‘Kleurplaat’ – Dieuwke Spaans

‘Kleurplaat’ – Thomas Swinkels

‘Kleurplaat’ – Derk Thijs

‘Kleurplaat’ – Evi Vingerling

‘Kleurplaat’ – Henk Visch

‘Kleurplaat’ – Riette Wanders

‘Kleurplaat’ – Marieke van ‘t Zet