Between Screens

Olivier van Breugel en Simone Mudde maakten foto’s van fotograferende mensen bij de Nachtwacht. De foto’s zijn verzameld in een boek: Between Screens. Het boek in een groot formaat telt een aantal stevige losse pagina’s en het ruikt alsof het elk moment van de pers is gekomen. De losse pagina’s vormen samen weer een puzzel naar een grotere foto.

Met je handen in de lucht kijk je door je lens van telefoon naar het grote meesterwerk. Maak je een bijzondere uitsnede of ga je voor het geheel? De foto’s van fotograferende handen lijken op het eerste gezicht gelijk, door gekozen sobere uitsnede. In de ontdekking vind je de verschillen, dat maakt een verzameling vaak sprekend. Professionele grote camera’s, klassieke klaptelefoontjes en de nieuwbakken telefoons leggen allemaal het immens grote werk vast op het kleine scherm. Maar waarom? ‘Wat doen die mensen ermee? Zetten ze het op Facebook? Laten ze het aan iemand zien?’ stelt Simone Mudde vragend in het video-interview door het Stedelijk Museum. ‘Iedereen is eigenlijk een verslaggever geworden van zijn eigen leven. Je wilt laten zien dat je er bent geweest. Dan ga je door naar de volgende, een ander groot werk’ vertelt Olivier van Breugel.

Behalve dat je als verslaggever het social web kan verblijden met jouw foto’s, kun je met je nieuwe apparatuur ook unieke momenten vastleggen. Door een voorbijgaande zin op te nemen, een stukje filmen en of een foto maken van het unieke moment kun je de bewustwording van het moment sterker maken. Je onderstreept in je gedachten het moment en bewaart het product voor later om de ervaring nog eens naar boven te halen. Sinds een foto geen proces meer is van rolletjes en ingewikkelde chemicaliën is een bevriezende klik veel dichterbij. Een dagje Rijksmuseum zal gemiddeld zo’n dertig foto’s opleveren, zonder dat elk schilderij een sterke gelegenheid is voor intense herinneringen.

Doordat we zo graag klikken om de momenten vast te leggen, schieten we wel eens voorbij aan ons doel laat de serie Between Screens zien. Niet alleen het tactiele effect van een kunstwerk loop je mis, maar ook de ervaring van een immens schilderij en het verhaal dat het wil vertellen. In plaats van te turen in de digitale pixels van het scherm zouden we moeten verdwalen in de verfstreken van Rembrandt van Rijn. Een meesterwerk met je eigen ogen bekijken is een specifieke ervaring waar geen plaatje aan kan tippen.

Hoewel de telefoon een onmisbaar verlengstuk van onszelf is geworden, is het soms ook een storend element. Samen eten met vrienden gaat gepaard met even zoveel oplichtende schermen aan tafel, opspringende geluidjes en swypende vingers. Je vingers die het scherm vaker lijken aan te raken dan de geliefden om je heen. Verdwaald in je scherm lijk je soms niet alles mee te krijgen of krijg je maar een slap aftreksel te zien van het werkelijke moment. ‘Alles vastleggen is dodelijk voor het geheugen, het maakt ons tot robots, luie robots zelfs, die perfect kunnen reproduceren, maar aan de hand van dat materiaal niets meer te vertellen hebben’ zoals Nicole Montagne verwoordt in het boek. Zijn we zo gewend geraakt aan het ding dat het ons perspectief heeft veranderd? Het scherm lijkt bijna onze Grot van Plato, waarin we verzuipen, terwijl het werkelijke achter ons gebeurd.

Hoewel Mudde en van Breugel enkel het fenomeen in de galerij van het Rijksmuseum registreren en bevragen in hun foto’s, is het werk een klaarblijkelijke aanzet om die telefoon toch af en toe weg te stoppen. Weg van de gewoonte en het verlangen naar een nieuw berichtje. Stop het weg als je aan tafel gaat met je vrienden en kijk om je heen en geniet van het eten. Stop het weg als je het museum in gaat en haal het pas te voorschijn als je mond opvalt van de esthetische ervaring en leg dan het moment vast.

Het werk van Olivier van Breugel en Simone Mudde is nog tot 22 februari 2015 in de tentoonstelling On the Move te zien in het Stedelijk Museum Amsterdam. Bekijk hier de website van Olivier van Breugel en Simone Mudde.