THIS IS A TAKEOVER | Tijdelijk verdwijnen
Midden in galerie outLINE verzamelt zich een kluitje mensen in een cirkel. Ze gaan dicht op elkaar staan, met hun ruggen naar het publiek toe. Dan begint het. Uit hun onzichtbare monden komt een stroom geluid. Elke stem houdt één noot aan, die met de andere stemmen een akkoord vormt. Vanuit de knoop ruggen stijgt het gezang op als een onzichtbare sculptuur van geluid. Wij, de toeschouwers van de performance Zonder titel (tijdelijk verdwijnen) van Cindy Moorman, worden door het gezang ingekapseld, en tegelijkertijd door de zangers buitengesloten.
Zo weinig ruimte als de zangers met hun opeengepakte lichamen innemen, zo ver reikt het geluid dat ze voortbrengen. Hun samenzang torent als een zuil boven hen uit. Aan de voet daarvan staan wij, de toehoorders, als voor een onneembare vesting. Onze blikken stranden op de ruggen van de zangers, die iets lijken af te schermen. Het is alsof we naar de achterkant van de performance kijken, er niet helemaal bij kunnen.
Mijn blik blijft hangen bij het anderhalve gezicht dat ik tussen de achterhoofden en nekken door kan zien. Ik probeer de stem die uit dat gezicht klinkt los te weken uit het akkoord, maar het lukt niet. Heel af en toe kan ik een ogenblik een individuele stem fileren uit het geheel, maar binnen de kortste keren vervloeit hij weer in de stroom stemmen.
Ik kijk om me heen, naar de ring die ik samen met de andere toeschouwers vorm rond de zangers. Zouden de zangers ons beschouwen als een geheel, een groep die hen omsingelt? Naar mijn idee zijn wij toeschouwers los zand rond het koor, als ijzervijlsel dat zich groepeert rond een magneet. Maar vanuit het koor beschouwd vorm ik een eenheid met mijn omstanders, wij zijn samen hun publiek. En van buitenaf gezien, bijvoorbeeld door passanten van de galerie, lijken wij allen, zangers en luisteraars, weer een eenheid.
Onwillekeurig deel ik de mensen in mijn omgeving voortdurend in groepen in. Als ik op straat loop en voetgangers zie oversteken, horen zij in mijn ogen bij elkaar. Zij zijn overstekers, ik niet. Als ik ook oversteek, raak ik met hen verbonden. In eerste instantie alleen met de mensen die in dezelfde richting lopen. Mensen die op ons afkomen zijn onze gezamenlijke tegenliggers. Mocht er een fietser opduiken, dan neem ik in een oogwenk alle voetgangers op in mijn groep, wij vormen vanaf dat moment een voetgangersfront tegen de fietsers. De coalitie groeit opnieuw in geval er een auto komt, dan schaar ik ook de fietsers onder de mijnen. Wij die ongepantserd aan het verkeer deelnemen versus de in staal verpakte automobilist.
Zo ben ik voortdurend tijdelijke allianties en tegenpartijen aan het formeren terwijl ik mij verplaats. Ik distribueer mijn vluchtige sympathie en argwaan instinctief, meestal heb ik de indelingen waar ik mijn omgeving aan onderwerp nauwelijks in de gaten. Waarschijnlijk doen mijn bondgenoten en tegenstanders van het moment hetzelfde. Het is een wonderlijk idee, dat alle mensen elkaar continu onderbrengen in groepen, tijdelijke wij’s en zij’s. Een vorm van vluchtige, alledaagse politiek.
Wij zagen ons in een kleine groep mensen veranderen, luidt de titel van een gedicht (en dichtbundel) van Tonnus Oosterhof. Die zin speelt door mijn hoofd als ik denk aan de vreemde gewaarwording die je ondergaat tijdens de performance van Moorman. Je ziet en hoort hoe een gezelschap mensen zich van je losmaakt, zich voor je neus formeert, een eenheid wordt. Dan daagt het besef dat jij door hun afsplitsing ook in een groep mensen verandert, een restgroep of schil. Zo gaat dat. Groeperen en gegroepeerd worden, er valt niet aan te ontkomen. Soms wordt je uitgebannen, soms wordt je opgenomen. Zelden maak je het zo bewust mee als tijdens de performance van Cindy Moorman.
THIS IS A TAKEOVER was een estafette van vier solotentoonstellingen met performances, lezingen en tot slot een diner. Elke tentoonstelling was een weekend lang te zien. Richtje Reinsma deed verslag.
Ook adverteren op mistermotley.nl ? Stuur dan een mail naar advertenties@mistermotley.nl