Structuren zonder zicht

Wat gebeurt er als beeldende verwachtingen waarvan men aangenomen heeft dat deze representief zijn, niet meer nagestreefd kunnen worden door de beperking van het niet kunnen zien? Wat nu als de beleving voorop staat en niet de aanname onze beeldende belevenis zou bevredigen? Als de innerlijke drive van de kunstenaar het eindresultaat beoogt en de representatie van de verwachting achterwege is gebleven, dan is de energie haast tastbaar.

Wat gebeurt er als een van de belangrijkste zintuigen je in de steek laat, deze je als een handicap verboden en ontnomen wordt. Fysiek ben je tot alles in staat maar je eigen daden letterlijk beschouwen en optisch relativeren is geen optie meer. Je bent geblinddoekt, het is donker als de nacht en alleen het geritsel om je heen houdt je scherp. Je bevindt je in een ruimte waarin slechts je lichaam, gehoor en reuk je een rondleiding door het vertrek kunnen geven. Je handen navigeren je langs de muren in de hal opzoek naar materiaal om mee te werken. Het is koud en vochtig, daarnaast stroomt er een geuraroma van modderige klei je neusvleugels tegemoet. Plots is het geen harde muur meer die je tast heeft bereikt maar een grote dam van koude, natte klei. In 12 uur vul je de dag met het scheppen en vormen van structuren in die dam. 7 dagen in de week bevind je je in de grote koele zaal. De aanwezigheid van 7 andere kunstenaars is voelbaar, maar contact daarentegen onmogelijk. Hier bevinden zich kunstenaars in dialoog, niet met elkaar maar eenieder met zijn eigen intrinsieke motivatie. 

Een fysiek-beeldend experiment wat normaal gesproken als representatie weggelachen zou worden krijgt nu een podium in een grote zaal van de W139. Een tentoonstelling waarin ons verwachtingpatroon wellicht teleurgesteld wordt, want wat we zien zijn geen esthetische beelden of technisch hoogstaande werken. Wat we voelen tijdens het rondlopen door de ruimte is echter het gevecht van verschillende kunstenaars met ieder hun eigen muur van klei. De zweetlucht van de strijd is haast te ruiken en in de patronen die zich in de klei hebben genesteld zijn de stadia van energie en uitputting te onderscheiden. Op de muur zijn vegen klei en handafdrukken te zien van iemand die zijn weg zoekt in de ruimte. Hier is geknokt door 8 kunstenaars die iedere dag afhankelijk zijn geweest van hun fysieke en psychische gemoedsstand. De lichamelijke en innerlijke beweging die zich hier heeft plaatsgevonden is voelbaar. Iets wat ik zelden heb mogen ervaren met mijn ogen wijd geopend. 

Cralan Kelder, A Foggy Summer

Of aanname en beleving wel van elkaar te scheiden zijn, is een tweede. Zijn de muren vol verschillende structuren gebouwd uit 50 ton klei in de zaal van W139 genoeg om de bezoeker het experiment wat zich hier heeft plaats gevonden te laten ervaren? Voor mij persoonlijk valt het kwartje pas tijdens mijn bezoek aan de performance  ‘A Foggy Summer’, waar voor een uurtje een fractie te zien is hoeveel doorzettingskracht de kunstenaars moeten hebben gehad om in deze ruimte, met dit materiaal, aan de slag te gaan. Tijdens de performance draagt dichter Cralan Kelder stukken tekst op in opdracht geschreven door de in Amerika gesitueerde Eliza Newman-Saul. De tekst is opgedeeld in verschillende stukken die ieder zijn verstopt in cilinders van klei. De klei zal er voor zorgen dat de volgorde van de stukken tekst ‘blind’ gekozen zal worden, door alles open te breken wordt er een verhaal samengesteld.

Niet visuele poëtische omschrijvingen die kenmerkend zijn voor de teksten van Newman-Saul, worden op willekeurige volgorde vertolkt. Wellicht net zo aselect als de sculpturale structuren in de muren van klei die blind zijn aangebracht door de kunstenaars. Met volle energie zullen de buizen van inmiddels uitgeharde klei in stukken gebroken moeten worden om de tekst te onthullen. Het eindresultaat is een vloer vol brokken klei omringd door metersgrote muren, kapot geslagen door het publiek en een tekst die op blinde voorkeur is voorgedragen.

‘Wilful Blindness’ is nog tot en met 27 september te bezoeken in W139

Deelnemende kunstenaars zijn:

Caner Aslan (TR), Kate Bicât (UK), Paul Haworth (UK), Verena Klary (DE), Axel Linderholm (SE), Sachi Miyachi (JP), Roosmarijn Schoonewelle (NL) en Anami Schrijvers (NL)