Geef ons heden ons dagelijks kunst
De zondagochtend sluimert nog na in de houten kerkbanken. Een pastoor draagt een Bijbels verhaal voor, met af en toe zijn handen in de lucht om de woorden extra kracht bij te zetten. Het christelijke geloof – en religie in het algemeen – biedt ruimte voor zelfreflectie en bezinning. Het biedt antwoord op vragen die niet beantwoord kunnen worden; neemt angsten weg door het scheppen van een onzichtbare realiteit… ——————————————- De vrijdagmiddag ontluikt binnen de witte muren van het museum. Het rode pigment is met een grove toets aangebracht, daar waar het doek vraagt om extra kracht. Kunst biedt ruimte voor zelfreflectie en bezinning. Het biedt antwoord op vragen die niet beantwoord kunnen worden; neemt angsten weg door het scheppen van een alternatieve werkelijkheid…
Religie en kunst hebben elkaar in de geschiedenis op allerlei vlakken geraakt en smelten nu in de Heilige Driehoek van Oosterhout, in alle totaliteit samen. In de eerste biënnale zijn 150 hedendaagse kunstwerken verspreid over de kloostertuinen, landerijen en complexen van drie verschillende kloosters. Mister Motley licht in ieder klooster één werk uit.
Gastcurator Guus van den Hout kreeg de opdracht om de werken van kunstenaars samen te stellen die ieder geïnspireerd zijn door het geloof. Het zijn geen traditionele drieluiken of conventionele Mariabeelden die het interieur van de kloosters verrijken: de kunst van de biënnale heeft een frisse, hedendaagse gloed. Carolein Smit vult de zijaltaren van de Sint-Paulusabdij met vijf beelden. Eén van deze werken is Man van Smarten, dat het lijden van Jezus op een wel heel expliciete wijze uitdrukt. Op de verbeeldingen van Jezus aan het kruis die we allemaal kennen, worden de wonden van Christus met een bescheiden druppel rood weergegeven. Het lijkt alsof Smit al deze werken is langsgegaan, het achtergehouden bloed heeft opgevangen en vervolgens in haar eigen beeld heeft verstopt: zoveel bloed gutst er uit de poriën van haar lijdende Christus. De kunstenaar gebruikt het Bijbelse verhaal als metafoor voor het hedendaagse individu dat haar pijn en angst niet meer onder ogen durft te komen.
Dat de kunst bij de biënnale zich niet beperkt tot het christelijke geloof, bewijst Robin Kolleman met haar sculptuur Geloof, hoop en liefde in de Onze Lieve Vrouwe Abdij. Een terneergeslagen figuur wordt omsluierd door een maagdelijk witte boerka. De stof is semi-transparant, waardoor delen van het lichaam, een gespierde schouder of donkere tepel, gewaagd opduiken. De meeuw op het hoofd is besmeurd met pek en veren, een middeleeuwse lijfstraf. Kolleman uit in haar werk kritiek op het gebrek aan tolerantie. De vogel, die ondanks de vervuiling zijn klauwen stevig in de schedel drukt en hiermee toch oppermachtig lijkt, is een directe verwijzing naar de PVV, die de meeuw als logo gebruikt. De kunstenaar verbeeldt haar ongenoegen over het feit dat Wilders en zijn metgezellen de boerka willen verbieden en trekt de partij om deze reden dit boetekleed aan.
In de Sint-Catharinadal is de oudste kloostergemeenschap van Nederland gehuisvest, dat werd gesticht in het jaar 1271. Het werk van Hansa Versteeg is aan de achterzijde van dit klooster tentoongesteld. Een olieverf schilderij hangt aan de muur, met aan weerszijden touwen die zich verstoppen in gaten in het plafond. ‘De touwen zijn geen onderdeel van het werk, deze zijn verbonden aan de klokken van het klooster’, vertelt de voorzitter van de biënnale. Op het werk van Versteeg wordt een moeder met haar kind afgebeeld, afgeleid van de welbekende voorstelling van Madonna met Jezus. De vrouw is niet omwikkeld door een blauwe mantel, maar een glinsterende warmtedeken bedekt haar schouders. Het is de deken die we kennen van beelden van het journaal, wanneer honderden vluchtelingen, gekapseisd op zee, het goud krijgen omgedaan om weer op temperatuur te komen. Waar Maria ooit werd geweigerd in de herberg in Bethlehem, ontzeggen wij Europeanen, mensen in nood opnieuw een veilige slaapplaats. Versteeg hangt als klokkenluider van het vluchtelingenprobleem precies op de juiste plek.
Dit weekend kan de biënnale in De Heilige Driehoek voor het laatst worden bezocht. Kijk op https://kunstindeheiligedriehoek.nl/ voor meer informatie.