Beuys-Z

De studenten van Beuys houden een hongerstaking vanwege zijn ontslag

Ieder levend wezen heeft het vermogen om vorm te geven aan de spanning tussen de chaos en de orde die het alledaagse leven nu eenmaal kent. Creativiteit betekent voor Beuys dat elk mens drager is van talenten, en dat de menselijke geest vindingrijk is. De verschillende aspecten en tendensen die er in het leven voor zorgen dat creativiteit aangewakkerd wordt, en de persoon, het individu die deze uiteindelijk tot uiting brengt. Daar ging het Beuys om. In 1965 dompelde de kunstenaar zijn gezicht onder in bijenhoning, om het vervolgens te beplakken met bladgoud. Wiegend in zijn armen droeg hij een dode haas, terwijl hij het beest probeerde uit te leggen waar kunst over gaat. Voor hem was het kunstwerk als eindwerk of ‘product’ niet interessant. Het ging hem om de geest waarin het was ontstaan.

En zo ontstond er ook in mister Motley’s geest inspiratie: wat nu als alle creatieven elkaar niet op het gazon naast de kunstacademie zouden hoeven te ontmoeten, maar op een grasveldje online. Een podium waar de uiteenlopende filosofieën van diverse geestverruimers, vernieuwers, kunstenaars en makers elkaar op het internet ontmoeten, waar kruisbestuiving plaatsvindt wanneer een opdracht van kunstenaar tot kunstenaar aangereikt en uitgevoerd wordt.

Al snel liepen we tegen een twijfelachtige vraag aan. Want wanneer noemt iemand zichzelf professioneel, en wanneer is iemand een amateurkunstenaar? Is het begrip kunstenaar wel te definiëren en zo ja, wat zijn dan ‘de regels’ waar deze aan moet voldoen. Want Beuys mag wel vinden dat iedereen kunstenaar is, in deze huidige kunstwereld wordt er allerhande onderscheid gemaakt. Gaat het kunstenaarschap juist niet over het bevrijden van de geest, in plaats van het denken in kaders? In samenwerking met het VSB-fonds besloot Motley een landelijk onderzoek op te starten naar de behoeften en de positie van de (deeltijd)kunstenaar. Want als Motley’s droom om een online gazon te creëren werkelijkheid wordt, dan moet daar wel behoefte aan zijn. Het afgelopen jaar nam mister Motley ongeveer 1000 enquêtes en persoonlijke diepte-interviews af. Op zoek naar behoefte in de breedst mogelijke zin van het woord. Behoefte aan: contact met metgezellen/collega-kunstenaars, behoefte aan erkenning, verkoop of geld, en wat vinden we van het begrip ‘de amateurkunstenaar’?. Het resulteerde in een lange rollercoaster-rit, met diverse loopings en scherpe bochten. Een onderzoek wat menig emoties opriep.

Misschien herinnert u het zich nog: Mei 2016: Goedemorgen/middag/nacht schilders, beeldhouwers, fotografen en andere creatieven, In samenwerking met het VSBfonds, Maaike Lauwaert, Anna van Nunen (TNO) en veel partner-instellingen zoals de ZomerExpo verricht mister Motley onderzoek naar de kunstwereld buiten de geijkte kunstinstellingen en instituten. Naar netwerken buiten de musea en galeries om, naar ontmoetingsplekken voor de amateur/deeltijd kunstenaar.
https://nl.surveymonkey.com/r/mistermotley
Heeft u 10 minuten de tijd voor deze enquête? Dan helpt u ons een heel eind verder!

Mister Motley was niet opzoek naar kunstenaars die vertegenwoordigd worden door een galerie, en de geijkte kunstwereld als werkgebied beschouwen. Motley zocht juist naar de kunstenaar die naast een baan in een ander vakgebied, grote liefde voelt voor het maken van kunst. Mensen die buiten hun kunstenaarschap nog zoekende zijn, om zo een beter inzicht te krijgen in hoeveel er onderling wordt samengewerkt, of men de behoefte voelt om meer te tonen van hun eigen kunst en of de deeltijd-kunstenaar tevreden is met zijn of haar praktijk. Sluit deze voldoende aan bij de geijkte kunstwereld, en is die behoefte er überhaupt wel? De vraag die we op 16 mei op onze digitale muur kalkten leverde betrokken discussies op.

Zowel jong als oud, met academische achtergrond of werkend in een totaal andere branche, van bronsgieter tot levenskunstenaar, vulde de vragenlijst in. Het monde uit tot een breed perspectief op zowel het profiel van de deeltijd- als dat van de amateurkunstenaar. Zo blijkt het kanaliseren van emoties een veelgenoemde waarde van kunst aan het dagelijkse leven. Geluk ervaren en het bereiken van voldoening blijkt een grote drijfveer te zijn voor het maken van kunst. Veel deelnemende kunstenaars geven zelfs aan niet zonder het maken van kunst te kunnen leven: kunst als levensader. Waar kunstenaars deze behoefte uiten is veelal thuis, of in een gehuurd atelier buiten de deur. Collectieve behoeften zoals meer contact met collega-kunstenaars en centrale plekken om elkaar te ontmoeten, maar ook meer initiatieven om werk te kunnen tonen, voerden de boventoon. Expositieruimte vinden om kunst te kunnen tonen blijkt een moeilijk te vinden weg, maar is daardoor des te wenselijk.

Op den duur wilden we meer zien dan de massa aan ingevulde antwoorden omgezet tot mooie grafieken en data. We wilden ook de verhalen achter de enquête-invuller horen, de persoonlijke ervaringen van de (deeltijd)kunstenaars. 6 profielen werden uitgenodigd voor een diepte-interview, waar persoonlijke verhalen het rendement uit waren. Zo bezocht ik een zelfgebouwd atelier op een zolderkamer, maar ook een gehuurde werkruimte in een oud schoolgebouw. Uiteenlopende kunstenaars, mannen en vrouwen in diverse leeftijdscategorieën gevestigd door heel het land, werden gevraagd hun verhaal te vertellen en mening te delen. Kunstenaars die zichzelf niet volledig als professional beschouwen, maar ook niet als amateur. Een onderwerp dat op onze Facebook oproep veel frustrerende reacties opriep, maar ook in de echte gesprekken veelvoudig naar voren kwam: de term ‘amateur’. Het wordt gezien als een overbodige term in tijden van het internet, waar grenzen lijken te vervagen. Behoefte aan erkenning vanuit de geijkte kunstwereld, en plekken om elkaar te ontmoeten, die zijn volgens de (deeltijd)kunstenaar van belang.

Goedemorgen/middag/nacht liefhebbers, sundaypainters, hybride kunstenaars, makers, autodidacten, deeltijdkunstenaars, kunstvrienden, beginnelingen, enthousiastelingen, onderzoekers, beminnaars, dilettanten, hobbyisten, vakmannen, schilders, beeldhouwers, fotografen en andere creatieven. De komende maanden staat Motley voor jullie centraal. Voelt u zich door één of meerdere termen aangesproken? Dan nodigt Motley u van harte uit om deel te nemen aan opdrachten, door collega kunstenaars gemaakt: een mini-pilot van ons gazonnetje, dat nog geen grasveld is, maar eerder een reepje tussen de stoeptegels, om kunstenaars online te verbinden. In deze rubriek die wekelijks aangevuld wordt met nieuwe verhalen gaan we in op de ‘amateurkunstenaar’ en de negatieve klank die de term draagt, cureren we online, anonieme exposities waarvoor iedere kunstenaar, lees: ieder mens, uitgedaagd wordt deel te nemen, en publiceren we bijzondere verhalen over de behoeften en positie van de (deeltijd)kunstenaar. Want waar Joseph Beuys predikte dat ieder levend wezen dat ademt, ziet en ruikt de capaciteiten heeft om iets op creatieve manier te vervullen, vult rapper Jay-Z aan dat deze kunstenaar zich vooral niets aan moet trekken van degene die beweert dat dit niet zo is: Do you.

‘Jay-Z and Joseph Beuys are two outstanding performers, who have been through some similar shit. Joseph Beuys, he believed that everybody was an artist and that people’s dignity lied in their stubbornly. And Jay-Z on a similarly note said: ‘Do you’. You know what I’m saying. Don’t let no haters or detractors try to pull your suavity. You know what I’m saying. Just because your star is shining and motherfuckers be getting jealous. And they want to bring your shining star down till they twenty-five white-ass level. You know what I’m saying. Bulshitt. You know. Do You. Don’t let nobody hold you back.‘