‘Beste gemeente, profiteert u volop van de gratis ruimte van een rotonde?’
Deze brief is verstuurd naar de volgende gemeenten: Amsterdam, Arnhem, Nijmegen, Tiel, Druten, Enschede, Hengelo, Rotterdam, Smallingerland, Groningen, Eindhoven en Maastricht.
Mister Motley kijkt uit naar de reacties en zal deze, waar mogelijk, later publiceren.
Geachte heer/mevrouw
In uw gemeente zullen ze er zeker ook zijn, een verkeersknooppunt met één rijrichting waar in het midden een ruimte ontstaan die je er ‘voor niets’ bij krijgt. Ook wel de rotonde genoemd. Een plek die zowel kan dienen als podium voor uw gemeente als een dagelijks warm welkom voor diens bewoners en gasten. Wellicht heeft u nu een desbetreffende rotonde in uw hoofd. Maar vraagt u zich eens af, profiteert u eigenlijk wel volop van deze gratis ruimte?
In deze brief pleit ik voor rotondekunst. De rotonde is namelijk dé plek om met beeldende kunst uw gemeente op de kaart te zetten. Er leiden wegen naartoe en de rijdende auto’s moeten er wel omheen, het wordt hoe dan ook gezien. Echter valt het mij op dat er in Nederland nauwelijks geprofiteerd wordt van het podium dat de rotonde kan bieden. Kunst in de publieke ruimte wordt nog veel te vaak ingezet om plekken slechts ‘op te doffen’. Daarnaast zien we in de huidige rotonde kunstwerken vaak gebeuren dat het een ‘overleg-werk’ wordt. Vele mensen hebben een mening over de invulling en willen hun stem graag laten horen, een compromis is dan veelal het antwoord. Het resultaat uit zich in saaie, middelmatige en voorspelbare beelden – en dat is jammer.
De mogelijke onwetendheid over de ‘hoe’ van de invulling van deze plek wil ik in deze brief wegnemen, met voorbeelden van hardcore rotondekunst die breken met conventies, aanzetten tot nadenken en juist wars zijn van middelmatigheid. Ik hoop u hiermee te inspireren.
De rotonde-kunstwerken falen vaak doordat het niet van alle kanten zichtbaar is. Het zal op een eiland zal worden geplaatst, er zal dus omheen worden gereden en het is van alle kanten te bekeken. Het werk van Martin van Steenbergen in Beneden-Leeuwen bijvoorbeeld, twee koeien die snuffelen aan de wegwijzer. Het werk is slechts vanuit twee aanrijdroutes te bewonderen, want vanuit de andere twee is het in perspectief een rechte lijn. De communicatie die Van Steenbergen aangaat is zo niet voor iedereen te ervaren. Daar in tegengesteld draait het Draaiende Huis in Tilburg van John Körmeling letterlijk met de bestuurder mee. Een tien meter hoog rijtjeshuis maakt in 53 minuten een rondje over de rotonde. Hét voorbeeld van rotondekunst. Körmeling wilde de passanten een transformatie laten zien en verwarring creëren. Op weg naar je werk staat het huis op een heel andere plek dan wanneer je weer naar huis rijdt. Inmiddels staat het er al 10 jaar en is het een veel besproken kunstwerk. Er was destijds veel tegenspraak; het kost jaarlijks duizenden euro’s om het huis draaiend te houden, het is gekraakt door actievoerders en heeft in zijn jaren al eens stilgestaan door een kapotte aandrijfas, maar het huis past en maakt Tilburg. In 2008 sprak de toenmalige cultuurwethouder Hugo Backx (PvdA) zich uit over het werk: ‘Het draaiend huis past prima bij Tilburg als kermisstad. Bovendien was op de plek waar nu de rotonde ligt vroeger een woonstraat. Die komt nu weer een beetje terug. Het is goed dat het project veel publiciteit trekt, dat zet Tilburg op de kaart.’
Maar het belangrijkste is welke identiteit uw gemeente wilt uitstralen. Geeft u net als in Beneden-Leeuwen een blik op de omgeving of laat u net als in Tilburg een stukje van de geschiedenis en het karakter van de stad zien? Wat de keuze ook is, deze moet evenals het ontwerp helder zijn. Iets fenomenaals of juist iets eenvoudigs? Houd het passend binnen de omgeving en de ruimte van de rotonde. Maar vooral, houd het begrijpelijk. Het gaat immers om een rotonde en niet om een museum, er zijn geen zeeën van tijd om het te aanschouwen, naar mijn idee juist een enorm voordeel om de rotonde te gebruiken voor experiment en energie. Een mooi voorbeeld hiervan is de fontein die Hans van Houwelingen gaf aan de waterrijke wijk De Vrijheidswijk in Leeuwarden. In het hart van de rotonde bubbelt het water in een bassin, het markeert de omvangrijke opknapbeurt van de wijk. BadBubble is een afscheiding tussen het asfalt en het water waarmee de kunstenaar zich tegen het cliché van rotondekunst keert. Een beeld wat eenvoud uitstraalt, uitnodigt om te blijven kijken maar net zo goed afstoot om erin te duiken.
Kunstenaar Willem de Haan plaatste te midden van de rotonde aan de Julianalaan in Leeuwarden een metrostation. De ondergrondse ingang herkennen we alleen van de grote steden uit de Randstad en de rest van de wereld. Maar nu heeft Leeuwarden er ook een. De Haan verbindt de periferie op een komische en vervreemde wijze met de Randstad. Midden tussen de boerderijen en de groene boerenvelden, kunt u de metro instappen.
Na het lezen van deze brief, met de kennis en inspiratie die u nu rijker bent, nodig ik u uit om nog eens over de wegen van uw rotondes heen te rijden. En rijd hem dan eens een extra keer rond. Ik zal u dan de vraag opnieuw willen stellen; beste gemeente, profiteert u volop van de gratis ruimte van een rotonde? Maakt u met beeldende kunst van uw rotonde een gemeentelijk visitekaartje?
Met vriendelijke groet,
Janneke Korsten.
Ps.
Hierbij voeg ik nog een fotoverslag toe van in het oog springende rotondekunstwerken wereldwijd, gewoon om uw blik nog iets meer te verruimen.
Ook adverteren op mistermotley.nl ? Stuur dan een mail naar advertenties@mistermotley.nl